Oud-Eindhovenaar Koen Sizoo, diplomaat in China: Ik zit er niet voor mezelf

 Hij leerde al jong dat de wereld groter is dan de achtertuin van zijn ouders in Knegsel. Oud-Eindhovenaar Koen Sizoo (54) lijkt geen uitdaging uit de weg te gaan. Als consul-generaal in de Chinese miljoenenstad Chongqing stuwt hij de handel met Nederland, maar in een eerdere functie duidde hij net zo goed internationaal het Nederlands drugsbeleid en euthanasiewetgeving. ,,Je hoeft niet te overtuigen, maar leg uit hoe wij iets doen.”

Op Strijp-S was hij tot vorige week nog niet geweest. ,,Dat was vroeger verboden”. Vreemd om te horen uit de mond van een man die heel wat deuren ook voor anderen geopend krijgt in een gesloten land als China. Sizoo, geboren in het toen nog Eindhovens Binnengasthuis, doorliep zijn basisschooltijd in Veldhoven, puberde op het nu geheten Christiaan Huygens in Eindhoven, maar het was al vroeg duidelijk dat Sizoo na zijn studie in Leiden de wereld zou verkennen. ,,Mijn ouders waren ‘import’ uit Rotterdam. Mijn vader werkte voor Philips en DAF in internationale functies. Mijn moeder had een grote politieke belangstelling. Ik had al snel in de gaten dat de wereld groter was dan de achtertuin in Knegsel. Mijn idee van werken was toen al, dat is iets dat je in het buitenland doet.”

Zijn eerste buitenlandse standplaats was meteen niet de minste. Als Hoofd van de Economische Afdeling op het consulaat in Shanghai breidt hij de handelscontacten uit en organiseert handelsmissies. Om na krap vier jaar door te reizen naar standplaats Cuba. In Havana dealt hij dan met politieke- en mensenrechtenkwesties. Hoe? ,,Door flexibel te zijn en je aan te passen. Nieuwsgierigheid helpt ook. Ik ben geïnteresseerd in hoe andere culturen leven en uiteindelijk wil iedereen overal hetzelfde. Gewoon een leuk leven leiden.” Klinkt eenvoudiger dan het is. Zijn werk vergt discipline. Zelf noemt Sizoo het liever beheersing. Ook opgedaan als wedstrijdschermer, begonnen bij PSV. ,,Ik houd van schaken, puzzelen. Schermen is zeg maar schaken met honderd kilometer per uur. Je moet tactisch en strategisch zijn. Dat heb ik me misschien bij schermen aangeleerd. Beheersing. De pokerface hoort bij de baan. Maar vergeet niet, ik zit er niet voor mezelf, ik vertegenwoordig Nederland. Ik moet het Nederlands beleid uitdragen en ik kan niet zelf roepen wat ik maar wil. Je kunt als diplomaat best direct zijn, maar dan naar omstandigheden. Je hoeft iemand niet met zijn gezicht door jouw mening te duwen. Wat je doet en wanneer je iets doet, houdt verband met de omstandigheden en de cultuur.’”

Thuis is voor Sizoo sinds anderhalf jaar Chongqing. Een stad in het westen van China, met maar liefst 34 miljoen inwoners (regiobreed), tussen heuvels en aan twee rivieren. De wolkenkrabbers zijn vaak gehuld in mist. ,,Het lijkt een science fiction landschap, het is een enorme stad met een indrukwekkende skyline. Ik woon er in een hotel en dat is prima. Ik ben elke dag veel tijd op kantoor. Ja dat ligt hoog. In zo’n stad woont bijna niemand op de begane grond.”

,,De ambassade in Peking houdt zich bezig met diplomatieke betrekkingen, visumaanvragen en zo meer. Ik ben er als consul-generaal voor de handel. Je moet realistisch zijn. In China kun je niet van de een op de andere dag zaken doen. Het gaat om guanxi, weten wat je aan elkaar hebt. Ik ken jou, jij kent mij, we eten samen, hebben lange gesprekken, zijn met elkaar vertrouwd. Een zakelijke vriendschap. Neem het bedrijf Keytech hier op de High Tech Campus. Dat doet al 25 jaar zaken in China met dezelfde mensen. Dat is heel belangrijk, dat het vertrouwd wordt, maar het is wel zakelijk. Ook in China gaan ze geen geld weggeven. Ik ben er voor de guanxi. Noem me een huisdokter. Ik ben voor de eerste lijnszorg. Iemand wil wat, ik breng partijen in contact, zorg voor het juiste spoor, maar je moet het contact zelf uitbouwen. Het feit is dat wij de Nederlandse overheid zijn. Dat is belangrijk voor Chinezen.” En we hebben volgens Sizoo meer gemeen met de Chinezen dan we misschien denken. ,,Nederlandse familiebedrijven doen ook aan langjarige relaties. In Brabant zijn we iets meer van de relaties dan in het noorden van Nederland. Chinezen en Nederlanders zijn ook pragmatisch. ”

Het zorgt voor succesvolle verbindingen zoals de Nieuwe Zijderoute, een treinverbinding tussen China en Europa. De 12.000 kilometer lange handelsroute loopt van Chengdu via Kazachstan, Rusland, Polen en Duitsland naar Tilburg. Drie keer per week rijden de treinen. ,,Maar dat worden er meer. Een derde van de laptops wordt geproduceerd in West China en een deel daarvan wordt via Tilburg verder verhandeld. Luxe auto’s, melkpoeder maar ook varkensvlees gaan op hun beurt weer naar China. China heeft logistiek nodig, heel Nederland is logistiek. En wat me treft in Eindhoven is het optimisme, de energie en het sterke positieve gevoel over waar het met de stad en de regio naartoe gaat. Dat is een duidelijke overeenkomst met de opkomende gebieden in China. In Strijp-S kom ik zeker nog eens terug.”