Er komt geen regionale woonvisie of adviesraad voor de woningmarkt en evenmin een regionale grondbank waar de 21 gemeenten hun bouwgrond in onderbrengen. De nieuwe opdracht van de Werkplaats Wonen van de Metropoolregio Eindhoven beperkt zich tot onderzoeken, bespreekbaar maken, reflecteren en inspireren. 

Maar de Helmondse wethouder Stienen, voorzitter van de Werkplaats, ziet toch wel mogelijkheden om concreet tot afspraken te komen. "Dit jaar moet een woningmarktonderzoek de basis leggen om in de nieuwe gemeenteraden vanaf 2018 tot regionale keuzes te kunnen komen welke woningen we waar bouwen. Niet via de overvaltactiek, maar door de raden mee te nemen in de discussie." 

De hoogte in
Hij houdt daarbij vast aan de verdeling van soorten woningen over gemeenten, ondanks de eerdere kritiek op die tweedeling. "Eindhoven moet de hoogte in, vooral voor een- en tweepersoonshuishoudens, en minder voor gezinnen; de dorpen hoeven geen woontorens te bouwen, maar moeten zich concentreren op eengezinswoningen." 

In de nieuwe Opdracht Werkplaats Wonen 2017-2019 - die naar de gemeenten is gestuurd voor commentaar - houdt de regionale werkgroep onder leiding van Stienen vast aan de analyse dat de woningmarkt in de regio een geheel vormt. De woningbouw die er gepland moet worden moet dan ook 'complementair' zijn: gemeenten moeten op elkaar afstemmen welke woningen zij bouwen zodat er in de regio een compleet aanbod van 'woonproducten' ontstaat. "Het alternatief is dat we allemaal voor alle doelgroepen bouwen. Dan krijg je hetzelfde wat er in de recessie gebeurde: we gaan elkaar beconcurreren en wordt er helemaal niet gebouwd", aldus Stienen. 

Heftige reacties
De reacties op het eerste plan van de Werkplaats Wonen noemt Stienen nu 'heftig'. In de voor de regio te ver doorgeschoten vorm van gezamenlijk woningmarktbeleid zouden gemeenten een deel van hun zeggenschap af moeten staan. Dat is afgeschoten. "Maar de Werkplaats is een initiatiefrijke club die vernieuwend bezig wil zijn, naar de toekomst wil kijken zonder de gebaande paden te betreden." In de werkgroep zitten wethouders, vertegenwoordigers van huurders, woningcorporaties en projectontwikkelaars. 

De Werkplaats wil ook een Regionale Agenda Wonen opstellen: daarop staan de actuele lokale en regionale thema's in de woningbouw. Een van de zaken die Stienens werkgroep wil aankaarten is het toekomstbestendig maken van de bestaande voorraad aan woningen. Dat is nodig met het oog op vergrijzing, kleiner worden van de huishoudens, krimp van de bevolking en betaalbaarheid. Ook de bouw van middeldure huurwoningen (tussen de 700 en 1000 euro) komt aan bod.