Roker anno 2019 is een verschoppeling

De meeste sportclubs, speeltuinen en schoolpleinen zijn al enige tijd rookvrij maar nu gaan zelfs de rookruimtes in horecagelegenheden op slot. Meer en meer wordt de roker een paria. ‘Roken is gezellig’, zo adverteerde de tabakslobby in de jaren zestig. Vandaag de dag is de roker genoodzaakt verstoppertje te spelen.

In een garagebox ergens in Eindhoven-Noord bijvoorbeeld. Voor docenten van een nabijgelegen middelbare school doet deze dienst als rookhok. Weggejaagd van het schoolplein slenterden ze eerst een tijdje rokend door de straten rond de school. De paffende docenten legden geld bij elkaar en gingen een naburige garagebox huren. Die biedt ze nu in pauzes een dak boven het hoofd. Een verhaal in de krant zien de docenten niet zitten. Bang om een attractie te worden, misschien ook wat beschaamd om met hun slechte gewoonte open en bloot in de aandacht te komen. 

Waar de anti-rooklobby zich eerst vooral richtte op het beschermen van niet rokers tegen tabaksrook, is het beleid tegenwoordig om de roker helemaal uit het zicht te houden. ‘Zien roken, doet roken’, is de gedachte. Op scholen roken docenten nu soms noodgedwongen op het dak en op treinstations zijn ze verbannen naar een rookpaal aan het eind van het perron. Op steeds meer plekken is de sigaret helemaal taboe. In het Philips Stadion bijvoorbeeld. Sinds aanvang van het huidige seizoen rookvrij maar in de rust van de wedstrijden spelen de stewards en verstokte rokers sindsdien een kat-en-muisspel. In de catacomben worden stiekem sigaretjes opgestoken maar vluchtig uitgedrukt zodra de ‘rookpolitie’ arriveert. En op muziekfestival Nirwana in Lierop liepen in augustus vrijwilligers rond om te controleren dat ook in de grote, open tent niet meer werd gerookt. 

De strijd tegen de sigaret is er een van de lange adem. Ooit gold roken als stoer; het werd geassocieerd met seks en glamour. In de jaren zeventig, toen de gezondheidsrisico's duidelijker werden, kwam langzaam de kentering. Roken in de klas werd in 1978 verboden, het vliegtuig volgde in 1996 en in 2008 kwam er een verbod op roken in openbare ruimtes zoals cafés en restaurants. 

De missie van de antirooklobby was daarmee allerminst volbracht. Met campagnes zoals de Rookvrije Generatie is er sinds een jaar of zes nog een tandje bij geschakeld. Met succes. In deze regio zijn sinds vandaag de terreinen van het Máxima Medisch Centrum en het St. Annaziekenhuis volledig rookvrij. Bij speeltuin De Splinter in Woensel volgt een verbod volgend jaar. ,,Met een werkgroep bekijken we hoe we voldoende draagvlak kunnen creëren want we hebben niet voldoende vrijwilligers om een verbod actief te handhaven”, vertelt medewerker Hugo Jansen. ,,Maar de trend is rookvrij dus daar gaan we in mee.”

Bij de Effenaar in Eindhoven en de Cacaofabriek in Helmond gaan de rookruimtes nu ook op slot. Holland Casino in Eindhoven wacht nog op de toelichting van staatssecretaris Paul Blokhuis. Waarschijnlijk uitstel van executie. Net zoals de naar het caféterras verdreven roker ook daar uiteindelijk het onderspit zal gaan delven. Bij restaurant De Karseboom in Eindhoven besloten ze zelf al de asbakken van de tafels in de binnentuin te halen. ,,Ik denk dat we de eerste in Eindhoven zijn”, vertelt eigenaresse Fransje Dericks. ,,Wij vinden onze tuin het verlengde van het restaurant en kregen geregeld opmerkingen van mensen die tijdens het eten in de rook van andere gasten zaten.” Volgens Dericks zijn de negatieve reacties op het verbod op één hand te tellen. ,,We hebben nu aan de voorzijde buiten een tafeltje staan waar rokers terechtkunnen met hun sigaret.” 

Om de sigaret nog meer uit te bannen, mogen in supermarkten de pakjes vanaf juli 2020 niet meer in het zicht van de klant staan. Lidl haalt ze per 2022 zelfs helemaal uit de handel. ‘Er komt een dag dat we alleen nog komkommers mogen eten’, jammerde een verstokte roker afgelopen week in deze krant. Zo ver is het nog niet. Maar de stoere roker is anno 2019 een schichtige, in een regenjas weggedoken verschoppeling.