Sanne Vogel nam Syrische vluchtelingen in huis, sloot vriendschap en maakte documentaire-voorstelling

In het najaar van 2015 was Sanne Vogel samen met vrienden een tijdje vrijwilliger. ,,We wachtten met een groepje burgers vluchtelingen op die uit internationale treinen kwamen. Ze wisten vaak niet waar ze heen moesten.We hielpen ze met schone sokken, eten en brachten ze in contact met mensen van het Rode Kruis die ze naar de opvang konden brengen. We konden niet lijdzaam blijven toezien, er móest iets gebeuren."
Op een avond ontmoette Vogel Muayad, een Syrische jongen van 19. ,,Hij wilde niet naar een opvangcentrum omdat hij 1500 dollar op zak had en bang was dat het gestolen zou worden. Die heb ik toen een luchtbedje in mijn huis aangeboden." Wat later ontfermde Vogel zich ook over dertiger Amir, die tijdens zijn vlucht samen met Muayad op een rubberbootje tussen Turkije en Griekenland had gezeten. ,,Ze kwamen later terecht in Heumensoord in Nijmegen, een omstreden tentenkamp. Zaten ze met 96 mensen in een tent, met slaaphokjes voor acht mensen, opgesplitst met kartonnen wandjes. Daarom logeerden ze soms bij mij."

Daar zit theater in, dacht jij?
,,Nee, helemaal niet. Natuurlijk zijn er mensen die denken dat ik dit doe om zelf in de schijnwerpers te staan, dat is zo'n ongelooflijke bullshit. Ik heb het ook helemaal niet aan de grote klok gehangen. Ik heb die jongens gewoon geholpen uit medemenselijkheid. Het is ook nogal een opgave om je huis en alles plotseling te delen met twee anderen. Ik heb een studio van 60 vierkante meter, waar slaap- en woonkamer slechts gescheiden zijn door een glazen wandje. Helemaal niet geschikt voor drie personen. Het idee om iets met de vluchtelingenproblematiek te doen in het theater, ontstond pas veel later. Het onderwerp is nog steeds erg urgent. Mensen denken dat er nu minder vluchtelingen zijn, maar de stroom is net zo groot als tijdens het hoogtepunt in 2015. We hebben alleen de hekken dicht gedaan. Ze zitten nu vast in Griekenland of Turkije."

Niet iedereen begreep dat je die jongens in huis nam. Je werd op Twitter zelfs 'naïeve moffenhoer' genoemd.
,,Ik kreeg via Twitter best wat heftige en racistische reacties. Er zijn nu eenmaal mensen die niets liever doen dan zeiken, waarschijnlijk omdat ze niks anders te doen hebben. Maar nadat ik ongeveer 65 accounts van de 25.000 heb geblokkeerd, heb ik nooit meer zo'n reactie gehad. Die reacties zeggen weinig over de samenleving, maar meer over de media die ze eruit lichten. Vooral de negativiteit krijgt de ruimte. Als er ergens vijf mensen een varkenskop ophangen bij een azc dan staat dat overal, maar als er ergens 100 mensen vluchtelingen opwachten op een station dan lees je dat nergens. Over het algemeen kreeg ik juist zeer positieve reacties. Het gaat om iets universeels: liefde, vriendschap en menselijkheid. Wat Amir en Muayad overkwam, kan ons ook overkomen, als bijvoorbeeld de dijken doorbreken. Wat gebeurt er met je als je alles kwijt bent? Iedereen hoopt dan nieuwe familie te vinden van wie je steun krijgt."

Wat deden jullie zoal samen?
,,Vooral veel kletsen. Over de wereld, het verschil tussen Amsterdam en Damascus, de stad waar ze vandaan komen en die ze erg missen, over hun jeugd en de mijne, de Arabische lente, de oorlog daar, de Tweede Wereldoorlog hier. We hebben ook veel muziek geluisterd. Toch houdt ze van mij van Sef hebben we wel duizend keer geluisterd. Of Dat ik je mis van Maaike Ouboter. Ze konden die liedjes natuurlijk niet verstaan, maar wel voelen. Zij lieten me Arabische muziek horen, zoals de Morning songs van zangeres Fairuz."

Hoe gaat het met Amir en Muayad?
,,Ontzettend goed. Ze hebben allebei een status en een eigen huis en spreken redelijk Nederlands. Ik heb ze nog nooit zo positief gezien als op het podium. Ze worden echt als een soort rocksterren omarmd door het publiek. Best een omslag in hoe mensen met je omgaan: van vluchteling tot artiest op een podium. Amir is ingenieur en hoopt hier een baan te vinden, Muayad heeft de smaak van theater te pakken. Binnenkort ga ik met hem langs open dagen van toneelscholen. Maar hun toekomst is nog best onzeker. Ze hebben allebei een verblijfsstatus van vijf jaar, maar met het huidige kabinet weet je maar nooit wat daar aan verandert. Ik ben het nu aan het uitzoeken. Amir en Muayad zijn echt onderdeel geworden van mijn familie en vriendenkring, ik zie ze als een soort broertjes. Ze zijn erbij met Kerst en als ik met vrienden op vakantie ga. Binnenkort wordt mijn vader 60, dat vieren we met een weekendje weg, dan zijn de jongens er ook weer bij."

Die kat op de foto, die duikt steeds weer op. Zien we die straks ook op het podium?
,,Da's Meneertje. Mijn kat. Die heeft een eigen serie op Linda.tv. Die is zo bekend dat mensen me op straat wel eens aanspreken: ben jij niet het baasje van Meneertje, in plaats van ben jij niet Sanne Vogel? Ik heb er over gedacht om Meneertje een rol te geven in het stuk, maar vijf dagen per week in de file staan, dat is echt te veel. Maar in ons theaterverhaal komen mijn twee katten wel terug. Ze speelden thuis namelijk de hele tijd het liefst met Amir en Muayad, die we daarom grappend onze knuffelvluchtelingen noemden. Maar ondertussen prikten ze met hun pootjes wel hun luchtbedden lek."

Bio
Sanne Vogel (1984) is theatermaakster, actrice en regisseur. Won op haar vijftiende de Kunstbende, categorie Theater. Samen met haar broer Robin richtte ze in het 2002 De Vogelfabriek met wie ze vele succesvolle theaterstukken maakte. Was als actrice te zien in o.a. Het Schnitzelparadijs, Alibi, Verliefd op Ibiza en in Mannenharten en de jonge Annie MG Schmidt in de serie Annie MG. Ze regisseerde de films Hartenstraat (2014) en Brasserie Valentijn (2016). Speelde hilarische hoofdrol in clip Skinny Jeans van Le Le.

'Nieuwe Familie', o.a. Speelhuis Helmond, locatie Scala Zaal Kunstkwartier; 16 november 20.30 uur, Parktheater Eindhoven, 19 december 20.30 uur.