Universiteiten investeren miljoenen in ongemakkelijke ontmoetingen en ongebruikelijk onderzoek

Onderzoek dat zich richt op de grote maatschappelijke problemen van deze tijd. Vragen over duurzaamheid, energie of de zorg, noem ze maar op. Om dat onderzoek uit te voeren sloten de Universiteit Utrecht, het Universitair Medisch Centrum Utrecht, de universiteit van Wageningen en de TU/e een pact. Voor de komende acht jaar vormen zij een ‘kennisalliantie’. Het centrum voor ongebruikelijke samenwerking is onderdeel van die alliantie.

De komende vier jaar heeft het centrum zes miljoen euro te besteden. Geld dat naar gezamenlijk onderzoek van de universiteiten gaat. Zulk onderzoek is best uniek. Dat zegt Daniël Lakens (40), universitair hoofddocent van de TU/e.

Het komt natuurlijk vaak voor dat onderzoekers van verschillende universiteiten samenwerken. Meestal gaat dat volgens Lakens ongeveer zo: een onderzoeker ontmoet iemand die zich met hetzelfde onderwerp bezighoudt. Ze besluiten samen op te trekken. Lakens: ,,Dat zijn dus mensen die al hetzelfde deden. Wij willen mensen samenbrengen die zich in eerste instantie een beetje ongemakkelijk voelen bij elkaar.”

Een biomedisch technoloog en een psycholoog bijvoorbeeld. Die hebben stiekem best wat gemeen. ,,Ze willen allebei iemand beter maken”, zegt Lakens. ,,Maar voor ze kunnen samenwerken, moeten ze eerst een paar uur met elkaar praten. Elkaar leren begrijpen. Ze gebruiken niet eens dezelfde woorden. Ze zitten niet in hetzelfde vakgebied.”

Het afgelopen jaar verzorgde Lakens samen met acht collega’s juist dat soort ontmoetingen. Het resulteerde in het ongebruikelijke centrum. Nu beoordelen ze een handvol onderzoeksvoorstellen. Vanaf januari start het onderzoek.

Dat onderzoek kan over van alles gaan, volgens Lakens: ,,Bijvoorbeeld onderzoek naar de kwaliteit en beschikbaarheid van water. Daar zit een gedragscomponent aan als het gaat om verbruik. En een technische kant: hoe kun je water goed filteren?”

De samenwerking tussen de universiteiten gaat overigens verder dan alleen samen onderzoek doen. Het gaat onder meer ook over het integreren van onderwijs zodat studenten makkelijk lessen kunnen volgen op andere uni’s.

De komende acht jaar investeren de universiteiten 48 miljoen euro in de brede samenwerking. De helft is al toegezegd. De rest komt na vier jaar, als na een evaluatie blijkt dat alles goed verloopt. Lakens: ,,We hopen dat we de totale investering kunnen verdubbelen via externe beursaanvragen.”