Zomerserie: Dichter bij God komen enige doel geloofsgemeenschap

Zaterdagmiddag begint de catechese om vier uur. Twee mannen zitten aan een lange tafel bij priester Josef Moes. Hij schenkt de koffie in. De twee komen met een aantal vragen. Over de betekenis van heiligen in de kerk, van de doop en van het kruis. Later schuiven nog een derde en een vierde aan. Het gaat hier duidelijk niet om de grote aantallen, meer om de diepgang. ,,De heiligen bieden ons een venster op de hemel”, doceert Moes, gestoken in een lang zwart gewaad. Even later, over de doop: ,,Dat is het begin van het christelijke pad, terug naar God de vader. Door de erfzonde van Adam en Eva zijn we de weg kwijtgeraakt, omdat zij dachten dat ze zonder hem konden.” En het kruis herinnert ons aan de pijn van Christus en de pijn die wij zullen voelen als we onze ballast van onze mening, carrière en geld achter ons laten. ,,Natuurlijk zal dat pijn doen, want we hebben dat altijd belangrijk gevonden. De oude mens sterft aan het kruis, waarna de nieuwe weer opstaat.”

Dan wordt het gesprek wat losser, misschien door de aanwezigheid van de verslaggever. Moes verwacht dat de wens om toe te treden tot de parochie een bewuste keuze wordt. ,,Maar dat veronderstelt een vrije wil”, zegt Mustafa, een van de mannen. ,,Op weg hiernaartoe onderging ik dertig oproepen om te eten. Wij worden van alle kanten beïnvloed.” Zonder vrije wil is er hypocrisie, leert het antwoord.

Samengaan
De gemeenschap aan de Hoogstraat telt een kern van veertig gelovigen, de zondagse diensten van twee uur lang trekken vijftig, soms honderd bezoekers. Op een paar kilometer afstand zetelt in de Alpenroosstraat de grotere koptisch-orthodoxe kerk. Wat Moes persoonlijk betreft zouden ze kunnen samengaan. ,,Maar daar is een concilie voor nodig. Daar worden de deelnemers ingefluisterd door de Heilige Geest. Met een besluit tot samengaan zou de Heilige Geest zichzelf tegenspreken, want een eerder concilie besloot tot de splitsing.”

Josef Moes (68) ging als student vaak op reis. ,,Ik was steeds op zoek naar de waarheid. Heb veel katholieke kloosters bezocht, maar ook daar vond ik het niet. In de Verenigde Staten kwam ik terecht bij de orthodoxe kerk, waar ik antwoorden op mijn vragen vond. Leerde ik dat het alleen maar gaat om dichter bij God te komen, via de weg die wij mensen zijn kwijtgeraakt.”

Terug in zijn woonplaats Amsterdam sloot hij zich aan bij zijn geloofsgenoten en hoorde dat er in Eindhoven een diaken nodig was, een assistent voor de priester. Sindsdien reist hij elke week op en neer. Aanvankelijk weigerde hij in te gaan op het verzoek zijn meerdere op te volgen. Schrok terug voor de verantwoordelijkheid. Na het overlijden van de priester ging hij na een dringend verzoek van de bisschop overstag. Hoewel hij bij de catechese zijn geloof met overtuiging uitdraagt, erkent hij dat zijn taak hem soms zwaar valt. ,,Ja, soms voel ik me eenzaam. In gesprekken met gelovigen hoor ik dingen die ik niet met anderen mag delen, ook niet met mijn vrouw of mijn zoon.”

Als de nood hoog is, reist hij af naar zijn biechtvader in Duitsland.

Elke zondagochtend verzorgt Moes de anderhalf uur durende kerkdienst, samen met een koor. Het eerste deel bestaat uit de liturgie van het woord, als inleiding op het evangelie. Nadat dat is voorgelezen, legt Moes in een preek de maatschappelijke betekenis uit. Het tweede deel is de voorbereiding en uitreiking van de communie. ,,Het omzetten van brood en wijn in lichaam en bloed van Christus, die dan door de gelovigen worden gegeten en gedronken, het staat symbool voor het dichter bij God komen. Want Christus is de weg, de weg naar God de vader.”