Veel mkb'ers kunnen maar niet groeien

Dat Nederland meer ondernemingen telt dan ooit, komt vooral door het toenemende aantal zzp'ers. Het aantal bedrijven dat er echt in slaagt door te groeien valt tegen. Daar moet verandering in komen.

Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap en Financiering heeft onlangs een 'winstwaarschuwing' afgegeven voor het midden- en kleinbedrijf. Onze nationale economie groeit en bloeit als de beste, maar negen van de tien mkb'ers groeien niet of nauwelijks. Vooral bij de kleinere bedrijven neemt de productiviteit af, blijkt uit het jaarbericht 2017 van het comité, De Staat van het MKB 2017.

Het midden- en kleinbedrijf zorgt met 1 miljoen ondernemers voor een grote bijdrage aan de Nederlandse economie: 72 procent van de werkgelegenheid en 62 procent van het bruto binnenlands product. ,,Maar als we inzoomen op de onderliggende cijfers blijken veel bedrijven, vooral de kleinere, het minder goed te doen", aldus het comité.

De gunstige totaalcijfers zijn te danken aan een toplaag van innovatieve groeiers, maar onder die toplaag dreigt stagnatie door verouderde businessmodellen, onvoldoende digitalisering, gebrek aan risicodragende financiering en krapte op de arbeidsmarkt.

Deze conclusie en de onderliggende cijfers sluiten aan op wat MKB Eindhoven al constateerde in het projectplan Start your Grow Engines van juni van dit jaar. Een citaat daaruit: ,,Het aandeel startende ondernemers in Nederland is goed genoeg. Het aantal doorgroeiende ondernemers is echter ver onder de maat. Slechts weinig startende ondernemers maken een expansiefase door. Meerdere factoren liggen hieraan ten grondslag, zoals een tekort aan ondernemerschap, onvoldoende commerciële kracht, beperkte toegang tot financiering en beperkt organiserend vermogen."

Inderdaad, nog nooit telde Nederland zoveel bedrijven als nu. De stijging wordt echter voornamelijk veroorzaakt door het toenemend aantal zzp'ers. Dat staat in schril contrast met de kleiner wordende groep van bedrijven die daadwerkelijk groeien.

Zuidoost-Brabant wordt gezien als een broedplaats voor innovatieve ondernemers. Er zijn flink wat groeiprogramma's en faciliteiten die zich richten op de verdere ontwikkeling van kansrijke start-ups, veelal in de hightech sector. Die aandacht voor de 'top van de groeipiramide' is natuurlijk prima, maar het wordt nu hoog tijd om actie te ondernemen in de richting van kleinere bedrijven in het midden van de piramide. Groei wordt door veel MKB-ondernemers in deze categorie gezien als 'lastig'.

Ondernemers die al 60 uur per week werken en veel energie en tijd steken in het draaiend houden van de tent, denken dat groei alleen maar meer werkdruk en problemen oplevert. We moeten juist deze ondernemers over de drempel helpen en ondersteunen in de richting van 'slim groeien'. MKB Eindhoven heeft - met diverse partners - een project ontwikkeld dat zich richt op een drietal doelgroepen in die categorie:

Sluimerende groeiers (zowel start-ups als gevestigde mkb'ers). Doel is met deze ondernemers tot de fase van scale-up te komen, bijvoorbeeld door uitbreiding van de productie, opening van een nieuwe vestiging of de start van een gespecialiseerde functie voor innovatie.

Zelfstandigen met groeipotentie. Persoonsgebonden kennis of vaardigheid ligt hier aan de basis van het ondernemerschap. Deze ondernemers moeten zich meer bewust worden van hun groeipotentie en de uitdaging voelen om stappen op die weg te zetten.

Ondernemende studenten. In samenspraak met Fontys Centrum voor Ondernemerschap wordt hen een groeipad geboden. Begeleiding en coaching bij de start gaat gepaard met het uitstippelen van de verdere ondernemersloopbaan.

MKB Eindhoven voert nu al de programma's MKB Groeit, MKB Werkt en MKB Goed Geregeld uit in samenwerking met veel partners. In het project Start your Grow Engines komen veel praktische elementen uit deze programma's samen om op gestructureerde wijze een impuls te geven aan de 'nog niet ontwaakte' groeiondernemers. MKB Masterclasses en MKB Academy geven ondersteuning in het formuleren en waarmaken van de groeidoelstellingen.

Het uitgangspunt is dat de groeiondernemer focust op zijn of haar core business en 'randzaken' - waar vaak veel te veel tijd en aandacht naar uitgaat - uitbesteedt aan partnerbedrijven die daar veel beter in zijn. Risico's in de bedrijfsvoering worden daarmee kleiner en succeskansen groter. Dat maakt ook de kans op financiering van de groei weer groter.

MKB Eindhoven is er al in geslaagd een flink aantal partners te interesseren voor dit project. Verheugend is dat ook Brabant Advies/Sociaal Economische Raad (SER) Brabant er positief tegenover staat. De SER heeft aan het provinciebestuur laten weten dat onze aanpak ondersteuning verdient, zeker als die naar provincieniveau kan worden opgeschaald. De raad noemt ons plan eigentijds en schrijft dat het 'een opmaat kan zijn naar een Brabant-brede MKB-groeistrategie'.

Ook dit belangrijke provinciale adviesorgaan plaatst ons initiatief in het licht van de scherpe tweedeling die zich aftekent tussen een kleine kopgroep van snelle groeiers en een veel grotere groep die nauwelijks vooruitgang boekt.

De recente cijfers uit de Staat van het MKB 2017 ondersteunen dat beeld. In het midden- en kleinbedrijf is het niet 'Oei, ik groei', maar veel vaker: 'Oei, waar blijft mijn groei?' Laten we met elkaar proberen veel meer dan 1 op de 10 ondernemingen in het MKB tot gezonde volwassenheid te brengen.