Verplicht sporten op school is slecht idee

Veel Nederlanders leiden een zittend leven en bewegen te weinig, wat een weerslag heeft op hun gezondheid. De sportbranche ziet dit als een mooie aanleiding om zichzelf weer eens te promoten: verplichte sport op school, liefst door professionele leerkrachten. Als het gaat om het algemeen welzijn, is dat een slecht idee.

In de eerste plaats is het heel ineffectief. Zodra de leerlingen iets ouder worden, laat de meerderheid de sport voor wat die is - de redenen daarvoor zullen in het vervolg duidelijk worden. Een ander argument dat genoemd wordt is dat leerlingen er beter van gaan leren. Dat is wetenschappelijk onbewezen en mijns inziens onwaarschijnlijk.

Die ineffectiviteit is één ding, maar erger is de geestelijke schade die het aanricht.

Voor leerlingen met een meer intellectuele inslag en voor hen die door hun fysieke constitutie gedwongen zijn de onderkaste in het sportsysteem te vormen, is de sport een kwelling. Leerlingen zullen dat niet zo gauw toegeven, want ze lopen daardoor in het heersende klimaat eens te meer het risico om doelwit van pesterij te worden. Er lopen heel wat mensen rond met trauma's opgelopen tijdens de gymles.

Intrinsiek is sport niet leuk. Het draait om prestaties en beter-zijn-dan-anderen, c.q. winnen. Per definitie zijn er naast winnaars ook altijd verliezers. Voor de eerste categorie kan sport leuk zijn, voor de tweede categorie niet; zij zijn de losers. Dat probleem wordt verergerd doordat gymnastiekonderwijzers en sportinstructeurs logischerwijze horen tot de categorie die sport wél leuk vond en erin uitblonk - en meestal minder in meer intelligente zaken. In het algemeen kunnen ze zich dientengevolge volstrekt niet inleven in degenen die het niet leuk vinden en er niet in mee kunnen komen.

Veelal zien deze sportfiguren het als hun taak om ook deze leerlingen de radslag aan te leren en andere dingen die ze niet kunnen en/of willen. En omdat het om winnen draait, moeten teams gekozen worden, waarbij altijd een aantal leerlingen overblijft (altijd dezelfden!) die eigenlijk niemand erbij wil hebben.

Als je mensen meer wilt laten bewegen moet je het anders aanpakken. Autogebruik ontmoedigen, bijvoorbeeld. Auto's en ander gemotoriseerd verkeer weren uit de omgeving van scholen en stimuleren dat men te voet of op de fiets naar school komt. Het is opmerkelijk dat het bij sportfaciliteiten altijd wemelt van de auto's - als het niet gaat om de sport en de prestatie, is bewegen kennelijk ineens niet meer zo belangrijk. Smartphones uitbannen en kinderen op de basisschool weer laten spelen tijdens de pauze - zonder bemoeienis van sportfiguren - is een ander middel.