Een Grammy voor Kirby? ‘Net als filmmuziek versterkt gamemuziek emotie’

Jazzband 8-Bit Big Band wil ‘de beste muzieknummers uit games coveren’, schrijft de band op zijn YouTube-kanaal. Met hun jazzversie van Meta Knight’s revenge uit Kirby Superstar (1996) behaalden ze dit weekend een Grammy voor het beste arrangement. 

Het origineel komt uit het tijdperk van wat liefkozend de ‘bliepjes en bloepjes’ worden genoemd. ,,De techniek bepaalde toen heel erg wat voor muziek er gemaakt kon worden”, vertelt gamemaker en componist Joost van Dongen. ,,Voor Mario moest het aantal noten nog worden geteld zodat de muziek niet te veel ruimte innam op de cartridge.”

Deze ‘chiptune-muziek’ wordt vandaag nog steeds gemaakt, maar vooral door muzikanten die het mooi vinden: games maken liever gebruik van rock- en klassieke muziek. ,,In 1999 kwam Outcast uit, een game waar een echt klassiek orkest voor was gebruikt. Dat vond iedereen toen heel bijzonder. Inmiddels is dat heel normaal.” 

Want gamemuziek, vertelt Van Dongen, kan nu elk genre en elk instrument omvatten. Jury's zagen het de afgelopen jaren nog niet zo: gamemuziek werd slechts drie keer genomineerd voor een Grammy, waarvan twee nominaties verzilverd werden. ,,Het gaat de grote awardjury’s helemaal niet zo om games”, zegt Van Dongen. ,,Je ziet ook dat filmcomponisten beroemd worden, terwijl je gamecomponisten nauwelijks in de media ziet.”

Toch zijn de twee muziekvormen sterk aan elkaar verwant. ,,Net als bij film is gamemuziek een versterker van emotie, het moet passen bij wat je aan het doen bent”, zegt Van Dongen. ,,Tegenwoordig is het enige grote verschil dat de muziek moet reageren op de handelingen van de speler. Als je in een actiescene zit en je rent opeens hard weg, dan moet de muziek niet doen alsof jij nog steeds doorvecht.”

Van Dongen maakt zowel ‘vrije muziek’ als gamesoundtracks. ,,Bij gewone muziek heb ik geen doel, bij gamemuziek heb ik extra beperkingen. De muziek die je bij een game verzint past ook lang niet altijd zoals jij dat verwacht hebt. Zo werk ik nu aan een game met treintjes. Het leek logisch om de muziek op het tempo van de treinen te laten spelen, maar dat was veel te onrustig.”

Wat vindt hij de beste gamemuziek? “De soundtrack van Machinarium is een persoonlijke favoriet, die zet zo’n sterke, unieke sfeer neer”, zegt Van Dongen. Deze muziek zit vol percussie en noten op klarinet om het hart van het spel, bijzondere robotjes, te begeleiden.  ,,En voor Awesomenauts, waar ik wel aan werkte maar niet de muziek voor maakte, werden we geïnspireerd door de muziek van Star Control 2 uit 1992. Elke ras aliens kreeg daarbij een eigen liedje, dat meteen liet horen wat voor alien dat was. Agressief, voorzichtig, of juist dom?” 

Gamemuziek kan tegenwoordig dus zowat alles zijn, in elk genre. We zetten een aantal van deze gevarieerde gamesoundtracks op een rij.

Skyrim (2012)
De bombastische soundtrack van Skyrim, een roleplayinggame in een fantasyland, herkent bijna elke gamer wel. Gespeeld door een klassiek orkest met mannenkoor, heeft het veel weg van een militaire mars.

Doom (2016)
Met zijn grommende gitaren en donkere synthesizers probeerde componist Mick Gordon voor Doom de beste metal- en industrialbands naar de kroon te steken.

The Last of Us (2013)
Filmcomponist Gustavo Santaolalla, bekend van Brokeback mountain, koos voor deze soundtrack voor een vioolloos orkest en het Zuid-Amerikaanse snaarinstrument ronroco. Je hoort zowel prille hoop als de troosteloosheid van de wereld na de apocalyps.

Persona 5 (2016)
Je kan inmiddels elk genre muziek wel in een game plaatsen, maar swingende jazz-pop? Dat hoor je niet zo vaak. De keuze voor dit genre maakt meteen duidelijk wat Persona 5 is: dynamisch, onorthodox en stijlvol.

Hotline Miami (2012)
Het razendsnelle en gewelddadige Hotline Miami had muziek nodig die bij z’n felgekleurde stijl paste. Het leverde een zeer sterk synthwave-album op, een genre in de electronicamuziek die nu weer in opkomst is. 

Celeste (2019)
De oude 16-bitmuziek van vroeger is niet door games vergeten. Veel kleinere spellen experimenteerden de afgelopen jaren enthousiast met chiptune-bliepjes. De vrolijke soundtrack van Celeste, gemaakt door Lena Raine, is een hoogtepuntje.

Journey (2012)
De enige gamesoundtrack die ooit in zijn geheel genomineerd werd voor een Grammy.  De prachtige, klassieke soundtrack van de game Journey zit vol cello’s, harpen en fluiten om een reis door een zonovergoten woestijn te begeleiden. Componist Austin Wintory werd in één klap een van de meest gevierde namen uit de wereld van gamemuziek.