Eefke moest onterecht duizenden euro’s terugbetalen: ‘Op je eigen onderbuikgevoel vertrouwen’

,,Vanaf mijn veertiende ben ik al met mijn vriend. In 2010 bleek ik op jonge leeftijd ongepland zwanger te zijn. Ik was 19, nam mijn verantwoordelijkheid en wilde doorstuderen om mijn kind een goede toekomst te kunnen bieden. Met mijn proefberekeningen zag ik dat het financieel haalbaar was met de kinderopvangtoeslag. Toen de Belastingdienst het geld eindelijk overmaakte, bleek het bijna 800 euro per maand minder te zijn. ‘Dan heeft u niet goed gerekend’, was het antwoord toen ik erover belde. Op een houtje bijtend behaalde ik in 2012 mijn mbo-diploma.”

En toen?
,,Daarna kwam een terugvordering. Prima, dacht ik. Zal wel kloppen. De Belastingdienst maakt toch geen fouten? Maar bij iedere wijziging duurde het eeuwen voor ik geld kreeg. Het was het ene gat met het andere vullen om ons gezin draaiende te houden. 

Maar ik wilde me er niet teveel op richten en doorgaan met mezelf ontwikkelen. Ik begon met een hbo-opleiding en werd in 2013 zwanger van onze tweede. Toen volgde de genadeklap: ik moest 100.000 euro aan de Belastingdienst terugbetalen. Hoe dan? Ik begreep er niets van want zoveel had ik nooit van hen ontvangen. Bewijsstukken die ik had opgestuurd, kwamen niet aan. Ik moest mijn studie staken en kort daarop moesten we gedwongen onze woning verkopen. We kwamen niet in aanmerking voor urgentie en konden nergens terecht want de vrije sector was voor ons onbetaalbaar. We stonden op straat.

Bang dat mijn kinderen uit huis zouden worden geplaatst, vluchtten we naar Turkije, waar je voor 150 euro een woning huurt en we van de overwaarde konden leven.”

Waarom kwam je in 2015 terug naar Nederland?
,,Ik kreeg daar geen verblijfsvergunning. En ik voelde me schuldig, terwijl ik natuurlijk niets fout had gedaan. Ik ging bij mijn ouders op zolder wonen en ging werken bij een makelaarskantoor. Mijn vader hielp me bij mijn bezwaren en administratie. Toen is die 100.000 teruggebracht naar 9000 euro. Dat klopte nog steeds niet maar ik was zwanger van mijn derde en wilde door met mijn leven en eindelijk weer samenwonen met mijn partner.

Maar de betalingsregeling was 1000 euro per maand terwijl ik 1500 verdiende. En er werd beslag gelegd op mijn inkomen én op het jaarbedrag van de kinderopvangtoeslag, zo’n 30.000 euro. Dat werd met de toverstaf van de Belastingdienst al heel snel een schuld van 60.000 euro.”

Hoe loste je het op?
,,In 2017 besloot ik maar niet meer te gaan werken, want daardoor werden de schulden alleen maar erger. Ik ben ambitieus maar kon geen kant op. Ik richtte me volledig op het moederschap, werd zo’n luizenmoeder die geen leven heeft. Ik deed vrijwilligerswerk en ging thuis obsessief schoonmaken. Een vriendin zei: ‘Doe dat maar bij mij thuis’. Ik kon bij haar schoonmaken en mocht na het werk spullen uit de ijskast meenemen om mijn gezin te voeden want recht op de Voedselbank had ik ook niet.”

Wat gebeurde er met je toen de toeslagenaffaire in 2019 aan het licht kwam?
,,Ik kwam terecht in een rollercoaster van emoties. Ik was dus niet gek en dom, ik had al die tijd gelijk gehad. Mijn vriend had al veel van de schulden voor me afgelost toen ik in 2020 gecompenseerd werd. De knop ging om, ik begon weer in mezelf te geloven, ging niet meer gebukt onder dat knagende, onterechte schuldgevoel.

De Raad van Volksgezondheid en het Universitair Medisch Centrum Leiden interviewden mij voor een boek over de affaire. Bij een werkcongres mocht ik namens hen spreken en kreeg ik een baan aangeboden als ervaringsdeskundig adviseur in het sociaal domein. Zo zet ik mij nu in om verandering te brengen in de benadering van armoede en schulden.”

Wat heb je ervan geleerd?
,,Blijf op je eigen onderbuikgevoel vertrouwen. Het systeem maakt fouten.”

Wil je op de hoogte blijven van handige tips om met je geld om te gaan en geïnspireerd raken hoe anderen hun financiën regelen? Volg ons dan op Facebook en Twitter!

Bekijk hier al onze video’s over de economie: