Japan en Geldrop voor even verweven door kimono-expo in Weverijmuseum

Eén keer in de zoveel tijd loop je tegen iets aan, waarvan je weet: hier moet ik iets mee. Het overkwam Bert Vermeer, directeur van het Weverijmuseum, afgelopen jaar. In het voormalig Zijdemuseum in Meliskerke stuitte hij op een privécollectie kimono’s en accessoires. Die leek hem bij uitstek geschikt voor een expo in zijn museum. Van Hoegee gaf hem de collectie digitaal mee. Vermeer vroeg curator en expert ‘Japanse textiel’ Linda Hanssen een expositie samen te stellen.

,,Het gebeurt niet vaak dat er zo’n expositie in Nederland is. De laatste kimono-expo’s waren in 2009 in Rotterdam en Leiden. Het is heel uniek dat Geldrop dit tentoonstelt”, zegt Hanssen. ,,De kimono’s zijn van zijde gemaakt en dat betekent dat ze bedoeld zijn voor formele en ceremoniële gelegenheden. Dat is bijvoorbeeld een bruiloft, een begrafenis of het eerste tempelbezoek van een baby.”

,,Iedere kimono heeft zijn eigen verhaal. Ik kreeg de kimono’s in eerste instantie op het scherm te zien. Op basis daarvan en de ruimte in acht nemend, heb ik er een verhaallijn bij gemaakt”, zegt Hanssen. ,,Ik wil laten zien wat de rol van de kimono is in Japan. Het verschilt per gelegenheid wie welke kimono draagt. Daarnaast geeft deze codes af over de drager. Het is een verwijzing naar status, leeftijd en huwelijkse staat.”

Het culturele icoon betekent letterlijk ‘Het ding om te dragen’ en is een T-vormig gewaad. Oorspronkelijk was het bovenkleding voor gewone mensen en in de zestiende eeuw vooral onderkleding voor de rijkeren. Hanssen: ,,Kimono’s zijn verhalen die je kunt aflezen als je de code kent. Het komt nauw wanneer je welke kimono aandoet. Ook de obi (een lang geweven ceintuur die de kimono links over rechts sluit en op zijn plaats houdt) is belangrijk. Het is een sieraad voor de vrouw. De draagster toont haar goede smaak met de keuze van een obi die is afgestemd op haar kimono.”

Extravagant
,,In deze expo zijn zowel kimono’s als obi’s te zien voor officiële gelegenheden. De kimono’s voor de vrouw zijn erg divers en de bruidskimono is het meest extravagant. Een bruid wisselt tijdens de huwelijksceremonie en receptie een paar keer van kimono. Die verschillende soorten laten we zien. De schilderingen en borduursels op de bruidskimono staan symbool voor gelukwensen. De pioenroos, een symbool voor rijkdom, is bijvoorbeeld afgebeeld op één van de items.”

Het is niet alleen een imposant kledingstuk, maar de kimono kan ook heel kostbaar zijn. ,,Japanners gaan naar gespecialiseerde winkels of designers om de juiste stof uit te zoeken. In dit geval is dat zijde”, zegt Hanssen. ,,Op sommige kimono’s zijn de afbeeldingen geborduurd en op andere zijn motieven geverfd. De exclusieve ontwerpen en zijden weefsels zorgen soms voor hoge prijzen. Vaak maken ze van volwassen kimono’s weer een kinderkimono, om de stof een tweede leven te geven.”

Verborgen parels
,,Voor de mannen is er meestal één formele kimono. In hun kleding zitten vaak verborgen pareltjes verwerkt. Dan staat er bijvoorbeeld een woeste tijger of Samurai-krijger op de binnenkant van hun haori (overjasje) of ze laten het rugpand van de onderkimono beschilderen. Die jasjes en kimono’s zijn in de tentoonstelling te zien”, aldus Hanssen.

,,Het zijn wandelende kunstwerken; de kimono’s en de obi’s die de vrouwen kiezen”, zegt Hanssen. ,,De gedetailleerde afbeeldingen van de bloemen, planten en dieren tonen het Japanse oog voor detail en de verbondenheid met de natuur. Dat zie je ook terug op deze expo.”

‘Japan, voor even met Geldrop verweven’; 63 kimono’s uit de privécollectie van Van Hoegee-Van der Linden uit de periode 1870-1990. Tot en met 2 september te zien in het Weverijmuseum, Geldrop.