‘Geen knip, geen meting, geen inwendig onderzoek: nee zeggen tijdens je bevalling mág’

Voor de derde keer organiseert de GeboorteBeweging de actie #genoeggezwegen, bedoeld om vrouwen met een negatieve bevalervaring een podium te bieden om hun verhaal te delen. Vanaf 25 november kan iedereen via de website geboorteweging.nl een eigen ervaring insturen. Op 10 december, de Dag van de Mensenrechten, worden alle kaarten met de ervaringen door vrijwilligers op de post gedaan naar praktijken en ziekenhuizen door Nederland en België.

Jij ondersteunt de GeboorteBeweging bij deze actie. Wat versta je onder obstetrisch geweld?

,,Het klinkt heel heftig en dat is het ook. Het heeft verschillende vormen. Van echt geweld, zoals een klap in het gezicht van een vrouw die aan het baren is om haar alert te houden, tot heel subtiel: gebrekkige informatie geven en dreigen. Bijvoorbeeld: ‘als je nu niet kiest voor een inleiding, heb je meer kans om dood te gaan. Als we nu niet die knip zetten, dan...’ Dit gaat over het schenden van mensenrechten, terwijl je tijdens je baring natuurlijk extra kwetsbaar bent.”

Genoeg gezwegen, heet deze actie. Wat wordt er verzwegen?

,,Vrouwen vinden het vaak lastig om over hun negatieve of zelfs traumatische bevalervaring te praten. Hoe hun grens werd overschreden, dat er niet werd geluisterd toen ze ‘stop’ zeiden, hoe ze een keuze kregen opgedrongen. Dat zwijgen willen we doorbreken. Voor één op de vijf vrouwen is hun bevalling niet iets waar ze met trots en zelfvertrouwen op terugkijken, omdat hun grenzen overschreden zijn.”

Er gaan op 10 december naar verwachting honderden kaartjes op de post naar verloskundigen en gynaecologen. Hoe worden die ontvangen?

,,Dat zal soms best confronterend zijn. Zorgverleners moeten in de spiegel durven kijken en zien of zij onderdeel van dit probleem zijn. Niet zomaar de vliezen breken, vrouwen niet toespreken alsof ze kinderen zijn, hen de mond snoeren, controle willen blijven houden, het zorgplan negeren. Dit is een paternalistisch patroon: wij plaatsen die arts boven alles en vrouwen die bevallen zeggen te vaak ja. Later hebben ze daar spijt van: waarom ben ik daarin meegegaan, waarom zei ik niks? Dat is een overlevingsmechanisme. Je wilt alles veilig houden en zegt ja op alles, je gedraagt je sociaal meegaand, want veiligheid staat op nummer 1.

Een traumatische bevalervaring heeft bijna altijd met communicatie te maken. Met deze campagne wil de GeboorteBeweging vrouwen bewust maken van hun rechten: je mag niet worden aangeraakt als je dat niet wilt, je moet zelf een keuze kunnen maken als er een interventie nodig is, je zorgverlener moet jou om toestemming vragen om een prik, bloeddrukmeting, een infuus, een keizersnee, een vacuümpomp, een knip: alles. En jij mag nee zeggen, op alles.”

Je hebt als vrouw ook niet alle kennis in huis, bovendien is het lastig keuzes maken als je ligt te baren.

,,Als je je zorgverlener vertrouwt en de keuzes aan hem of haar wilt overlaten: prima. Het gaat erom dat jij wordt gehoord en daar is echt bijna altijd tijd voor, ook als er spoed is. Vrouwen worden nog te vaak behandeld als omhulsel van het kind dat er levend uit moet. Alles daaromheen is dan geoorloofd. Vrouwen omschrijven het tegen hun wil in uitvoeren van een inwendig onderzoek soms als een verkrachting. Dat is toch ongelofelijk heftig? Vraag toestemming, luister naar de vrouw op de tafel. Zorgverleners vinden het vaak lastig de controle uit handen te geven, lijden aan een redderscomplex, terwijl de primaire taak van verloskundigen en gynaecologen informeren en bijstaan is.”

Als ik alles in een geboorteplan zet, ben ik dan veilig?

,,Zorg dat dit goed is geschreven, zodat er geen ruis ontstaat. Deze actie is ook een uitnodiging om je eigen zorgverlener te kiezen. Wie vertrouw jij genoeg om bij het belangrijkste moment in je leven te zijn? Het is toch eigenlijk vreemd dat we onze verloskundige kiezen op basis van de locatie van de praktijk? Met deze actie willen we een zaadje planten bij professionals in de geboortezorg: geef ik vrouwen de ruimte hun grenzen en wensen aan te geven?”