Beroerte treft 42.000 Nederlanders per jaar: zo ontstaat het en zo herken je het

Kanker is mogelijk van invloed bij beroertes bij jonge mensen, stellen artsen van het Radboudumc in Nijmegen. Maar wat is een beroerte, en hoe groot is de kans dat je er een krijgt? Monique Lindhout, directeur van patiëntenvereniging Hersenletsel.nl, geeft uitleg.

1. Wat is een beroerte precies?
Lindhout: ,,Een beroerte heet officieel een Cerebro Vasculair Accident of CVA, letterlijk vertaald ‘een ongeluk in de bloedvaten naar de hersenen’. Een CVA kan voorkomen in twee soorten: bij een herseninfarct raakt een bloedvat in de hersenen of in de halsslagader naar de hersenen toe verstopt door een bloedpropje, dichtslibbing of een combinatie daarvan. Bij een hersenbloeding scheurt of lekt er een bloedvat in de hersenen. Ongeveer 80 procent van de beroertes is een herseninfarct, en ongeveer 20 procent een hersenbloeding.

Hoe ernstig de beroerte is verschilt per geval, maar opmerkelijk aan infarcten is dat ze heel klein maar ook heel groot kunnen zijn. Soms is het maar een heel klein propje dat verwijderd moet worden. Iemand kan dan na een paar dagen weer naar huis en heeft daarna geen of weinig klachten meer. Bij een ernstig infarct is er vaak een bloedprop ontstaan door een hartritmestoornis (atriumfibrilleren) en is deze terechtgekomen op een moeilijk bereikbare plek. Na zo’n groot infarct houden patiënten vaak ernstige klachten en moeten ze lang revalideren.’’

_{Lees verder onder de video}

2. Waaraan kun je een beroerte herkennen en wat doe je dan?
,,Denk je dat iemand misschien een beroerte heeft, kijk dan naar de volgende vier dingen: heeft de persoon hoofdpijn? Een scheve mond? Dat kun je goed zien door de persoon te vragen zijn tanden te laten zien. Heeft de persoon moeite met spreken? Dat controleer je door diegene te vragen een zin na te zeggen. Vraag hem of haar ook beide armen en daarna (zittend) beide benen tegelijk op te tillen. Komt het ene been of de ene arm hoger dan de ander? Dat kan duiden op verlamming aan een zijde. Zie je deze dingen, bel dan meteen 112.’’

3. En op welke tekenen moet je bedacht zijn bij jezelf?
,,Let vooral op dingen die misschien klein lijken: kun je je arm opeens niet lekker gebruiken? Zie je dubbel of valt een deel van je zicht weg? Heb je opeens moeite met duidelijk spreken of het vinden van woorden? Bel dan de huisarts, ook als de symptomen na een tijdje weer wegtrekken. Het kan namelijk betekenen dat je een TIA (transient ischemic attack, red.) hebt gehad: een tijdelijke hapering in de bloedtoevoer naar de hersenen. Dat kan een voorbode zijn van een beroerte.’’

_{Lees verder onder de video}

4. Hoe vaak komt een beroerte voor? En wat is de kans dat je er eentje krijgt?
,,Ieder jaar krijgen zo’n 42.000 Nederlanders een beroerte, 110 per dag. Hoewel iemand op iedere leeftijd een beroerte kan krijgen, zien we dat de kans toeneemt bij mensen die ouder zijn dan 55. Daarnaast zijn er vier risicofactoren die de kans op een beroerte kunnen vergroten: een te hoge bloeddruk, bloedsuiker en cholesterol, en een te hoge of onregelmatige hartslag. Iemands levensstijl speelt een zeer grote rol in de kans op een beroerte. Overgewicht, roken, alcohol drinken en het eten van vet voedsel vergroten de kans.’’

5. Kun je voorkomen dat je een beroerte krijgt?
,,In zekere zin wel. Door je levensstijl aan te passen kun je je kans op een beroerte aanzienlijk verkleinen. Uit internationaal onderzoek blijkt dat wel 90 procent van de beroertes te voorkomen is als mensen gezonder zouden leven. Als vereniging pleiten wij voor nog een bevolkingsonderzoek: voor mensen boven de 55 moet jaarlijks gekeken worden naar de vier risicofactoren. Dat hoeft niet ingrijpend te zijn: de huisarts kan de tests één keer per jaar doen. In de (nabije) toekomst kunnen mensen naar verwachting de waardes thuis meten, met dezelfde technologieën die nu ook al beschikbaar zijn in smartwatches.

Mede omdat de bevolking ouder wordt, zijn de voorspellingen nu dat het aantal beroertes sterk toe zal nemen. Wel is het zo dat met nieuwe ontwikkelingen in de behandeling mensen met een beroerte vaak sneller geholpen kunnen worden en beter herstellen. Vergeleken met vijftien jaar geleden overleven nu meer mensen een ernstige beroerte. Dat zorgt er wel voor dat we nu ook meer mensen hebben die lang moeten revalideren.’’

Bekijk onze video’s op het gebied van gezondheid in onderstaande playlist: