Dit kun je doen als je op een wachtlijst staat en mentale hulp nodig hebt

Er zijn ongeveer twee keer zoveel mensen die recht hebben op zorg vanuit de ggz dan het daadwerkelijke aantal dat er gebruik van maakt. Er zouden er 80.000 op de wachtlijst staan. Om daar verandering in te brengen is er meer geld nodig.

,,Sta jij op een wachtlijst, dan is het goed om te weten dat er een maximale wachttijd bestaat’’, zegt Bas Knopperts, zorgverzekeringexpert bij Independer. Dat is vastgesteld in de zogeheten Treeknormen. Die komen hier op neer:

• Tussen het moment dat je belt en je eerste afspraak (intake) mag een maximale wachttijd van vier weken zitten.

• Tussen je eerste afspraak (intake) en de start van de behandeling mag niet langer dan tien weken zitten.

• Heeft een bepaalde diagnose een langere wachttijd dan gemiddeld, dan moet dat van tevoren worden aangegeven.

,,In de praktijk worden deze termijnen lang niet altijd gehaald”, zegt Aart Hendriks, hoogleraar Gezondheidsrecht aan de Universiteit Leiden. ,,Volgens de Nederlandse Zorgautoriteit moest ongeveer 30 procent van de patiënten langer wachten.”

Dat heeft te maken met het bepalen van de zorgbehoefte. Bij een gebroken been of een hersenschudding is dat makkelijker dan bij mentale ziekten. In de ggz is die indicatie vaak complex en afhankelijk van omstandigheden. Dat geldt ook voor de vergoeding vanuit je zorgverzekering. Zorg die nodig is bij een burn-out wordt bijvoorbeeld niet vergoed, maar bij een depressie of angststoornis wel.

De basisverzekering vergoedt behandelingen bij de psycholoog, psychiater en de geestelijke gezondheidszorg, mits de diagnose is gesteld volgens de DSM-5, het handboek voor psychische stoornissen. Wel is daarvoor ook een verwijzing van je huisarts nodig. Goed om te weten is dat je daarover wel eigen risico betaalt.

Bepaalde behandelingen worden niet vergoed door de basisverzekering. Hier kun je een aanvullende verzekering voor afsluiten. Denk hierbij aan bijvoorbeeld mindfulness bij burn-outklachten. Goed om te weten: vaak zit er een maximum aan de vergoeding vanuit de aanvullende verzekering.

Daarnaast is het zo dat verzekeraars contracten hebben met bepaalde zorgverleners. Het kan daarom zijn dat de zorg niet volledig wordt vergoed als je een andere psycholoog of psychiater bezoekt. Van tevoren kun je hier controleren uit welke behandelaars je kunt kiezen.

Om toch in aanmerking te komen voor zorg waar je recht op hebt terwijl je op een wachtlijst staat, is het mogelijk je zorgverzekeraar aan te spreken op zijn zorgplicht. Daaruit vloeit voort dat zij moeten helpen bij de bemiddeling voor een plek. ,,Wachtenden kunnen zelf contact opnemen met hun verzekeraar”, zegt Tsui Ying Leung, woordvoerder bij de Nederlandse Zorgautoriteit. ,,De verzekeraar zal vervolgens voor de verzekerde op zoek gaan naar een snellere plek.”

Dat is inderdaad mogelijk, beaamt Hendriks. In de zorgverzekeringswet staat aangegeven dat de zorgverzekeraar ervoor moet zorgen dat de verzekerde zorg of diensten ontvangt. Probleem hierbij is volgens de hoogleraar dat wordt verondersteld dat verzekerden zich hiervan bewust zijn. ,,Dat is vast niet altijd het geval. In die situaties maakt de patiënt geen gebruik van wachtlijstbemiddeling. Mogelijk is dat de huisarts aandringt op spoed, maar of dat gebeurt is niet bekend.”

Hendriks maakt nog een kleine kanttekening: ,,Wachttijdbemiddeling kan weliswaar een verschil maken, maar in de praktijk werkt dat niet altijd - ook door de tekorten aan zorgverleners.” Voor het aantrekken van meer zorgpersoneel is onder andere meer budget nodig. Het goede nieuws is dat het lijkt alsof daar in het zorgakkoord gehoor aan is gegeven.

Naast je zorgverzekeraar aanspreken, kan het ook helpen om de site wegvandewachtlijst.nl te bezoeken voor tips en adviezen. Verder biedt MIND Korrelatie één gesprek, en als het nodig is meer. MIND Korrelatie is een landelijke organisatie waar je terecht kunt voor professionele, psychische en psychosociale hulp. Moet je langer wachten dan de treeknormen toestaan en kan je zorgverzekeraar je niet helpen? Dan kun je daarvan melding maken bij de Nederlandse Zorgautoriteit.

_{Dit artikel verscheen eerder op deze site op 22 september 2022 en is aangepast naar de actualiteit.}