Personeel op de ic-afdeling van het Maastricht UMC. © ANP / ANP

Griepvirus besmet steeds meer mensen in Nederland: ‘Ziekenhuizen liggen behoorlijk vol’

Het griepvirus besmet steeds meer mensen in Nederland. Per 100.000 inwoners gingen er vorige week 103 naar de huisarts met griepachtige klachten, laat onderzoeksinstituut Nivel weten. Een week eerder lag dit aantal nog op 66 per 100.000. Leon van den Toorn, longarts in het Erasmus MC, stelt dat er sprake is van een ‘druk op de hele zorgketen’. ,,De ziekenhuizen liggen behoorlijk vol”, zegt Van den Toorn tegen deze site.

Sebastiaan Quekel/Binnenlandredactie 11-01-23, 15:57 Laatste update: 11-01-23, 17:34

De huidige griepepidemie begon in december, voor kerst. In bijna de helft (47 procent) van de 58 bij patiënten afgenomen monsters die nader zijn onderzocht, werd daadwerkelijk een influenzavirus aangetroffen. De overige patiënten droegen andere virussen bij zich.

Het Nivel spreekt van een griepepidemie ‘met matige intensiteit’. Dat is zo als wekelijks tussen de 103 en 172 mensen per 100.000 Nederlanders met griepverschijnselen naar de huisarts gaan. Het werkelijke aantal mensen met griep is onbekend, maar ligt steevast hoger omdat veel mensen thuis uitzieken zonder dat de huisarts eraan te pas komt. ,,Veel mensen gaan naar de huisarts, vaak met complicaties zoals een bacteriële longontsteking. Covid lijkt wel wat te stabiliseren”, constateert Van den Toorn.

Huisartsen overspoeld met telefoontjes

Volgens het wekelijkse rapport van het Nivel was er afgelopen week ‘een opvallende toename bij ouderen van 65 jaar en ouder die met griepachtige klachten bij de huisarts kwamen’. Bij veel huisartsen is het ‘ontzettend druk’ als gevolg van het grote aantal patiënten met een luchtweginfectie. Het lukt vooralsnog de boel draaiende te houden en iedereen gepaste zorg te bieden, maar dat vraagt wel extra inzet van huisartsen en doktersassistenten. Soms loopt de wachtrij bij bellers op tot een uur. Praktijken verzoeken patiënten om niet na twee dagen snotteren al te bellen.

De Nederlandse Vereniging voor Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA) vreest dat de opnamecapaciteit de komende dagen ‘nog krapper zal worden’. ,,Dat houdt in dat er nog meer problemen komen rond de doorstroming in de keten”, laat voorzitter David Baden weten.

Bij het Erasmus MC ligt de lat voor acute zorg nu extra hoog. ,,We zijn kritisch of patiënten wel opgenomen worden en of ze eerder naar huis kunnen na opname”, vertelt longarts Van den Toorn.

‘Cocktail van virussen’

Ziekenhuizen hebben het volgens Van den Toorn druk als gevolg van het grote aantal patiënten met een luchtweginfectie, zoals griep. Het lukt tot dusver nog om de gevolgen voor patiënten te beperken, maar dat vraagt wel extra inzet van het zorgpersoneel.

,,Een cocktail van virussen”, noemt een woordvoerder van het ziekenhuis Rijnstate in Arnhem de situatie. Naast het griepvirus komen ook veel mensen met corona en het RS-virus naar de spoedeisende hulp (SEH). Omdat zij apart van elkaar verpleegd moeten worden, zodat ze elkaar niet aansteken, is de druk op het personeel hoog. Mensen werken extra, of er wordt personeel ingehuurd. ,,We trekken alles uit de kast.”

De huidige griepepidemie heeft geen grote impact op het reilen en zeilen op basisscholen. Dat zegt een woordvoerder van de PO-Raad, de sectorvereniging voor het primair onderwijs, na een rondgang langs schoolbesturen door heel Nederland.

Weinig kans

Tijdens de coronapandemie ging de griep amper rond in Nederland. Door alle maatregelen die bedoeld waren om het coronavirus tegen te gaan, kregen ook influenzavirussen weinig kans om zich te verspreiden. Na het loslaten van de maatregelen brak prompt weer een griepepidemie uit, in maart 2022. Die kende geen grote pieken en was na dertien weken voorbij, wat een normale duur is.

De griep gaat nu meer rond dan tijdens die vorige epidemie en is daarmee op het hoogste niveau sinds de kortstondige griepgolf van 2020. Die was na een paar weken alweer voorbij, waarschijnlijk onder invloed van alle coronamaatregelen die toen werden ingesteld.

Griepepidemie in Nederland: hoe worden deze cijfers verzameld?

Er is sinds eind december sprake van een griepepidemie in Nederland. Dit is het geval als minstens 58 op de 100.000 mensen griepachtige klachten hebben, zoals koorts, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn en een droge hoest. Het RIVM houdt de situatie samen met onderzoeksinstituut Nivel en het Erasmus MC in de gaten. Zij runnen samen het Nationaal Influenza Centrum.

Het Nivel publiceert iedere week cijfers over het aantal mensen (per 100.000 inwoners) met griepklachten. De gegevens die hieraan ten grondslag liggen zijn onder meer afkomstig van verschillende huisartsen verspreid over het land. Deze 140 huisartsen houden bij hoeveel patiënten hun praktijk hebben bezocht waarbij griepachtige klachten werden vastgesteld. Bij een deel van deze patiënten worden monsters van de keel en neus afgenomen. De huisartsen sturen deze monsters op naar het RIVM. In een laboratorium kijkt het RIVM of er griepvirus in het monster zit.

Griep wordt veroorzaakt door het griepvirus (influenzavirus). Het is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen. Vaak noemen mensen allerlei ziekten met klachten zoals verkoudheid, hoesten en koorts ook ‘griep’, maar die klachten kunnen ook voorkomen na infectie met andere virussen.

Naast griep gaan ook allerlei andere luchtwegvirussen rond. Laboratoria treffen onder meer het humaan metapneumovirus aan, dat ongeveer dezelfde klachten kan veroorzaken. Ook het RS-virus en het rhinovirus gaan volop rond. Het coronavirus wordt ook nog aangetroffen, maar niet zo vaak als voorheen.