Hoe kun je er zijn voor iemand in de rouw? ‘Besef dat het nooit helemaal over gaat’

„Mensen vermijden alles wat met de dood te maken heeft of ze praten ineens niet meer over hún vader omdat ik geen vader meer heb,” zegt Suraya Brunt (26). Ondanks dat Brunt door de rouw ook positieve dingen heeft ervaren merkt ze dat sommige mensen het ingewikkeld vinden ermee om te gaan. „Mensen zijn vaak bang voor emoties. Ze willen voorkomen dat ik me verdrietig voel en moet huilen, maar dat vind ik niet erg. Het is juist goed om erover te blijven praten.”

Ook merkt Brunt dat mensen geneigd zijn dingen in te vullen. „Dan had ik een slechte dag en gingen ze ervan uit dat ik geen zin had om iets leuks te doen, maar soms had ik juíst die behoefte. Het was voor mij fijn geweest als er dan wel gewoon was gevraagd of ik mee ging.” 

„Rouw en liefde hebben ontzettend veel met elkaar te maken”, zegt rouwexpert Riet Fiddelaers. „Als je een dierbaar persoon verliest, waar moet je dan met je liefde naartoe?” Mensen zijn geneigd hun rouwgevoelens uit te schakelen, om zo de pijn niet te voelen, maar dat is niet verstandig. „Rouwen doe je onbewust voor een groot deel met je lichaam, verdriet kan zich daarom uiten in lichamelijke klachten.”

Fiddelaers legt uit dat je als naaste het verdriet niet kan wegnemen. „Dat kan een machteloos gevoel geven, maar een goed gesprek zal het rouwproces ten goede komen.” Daarnaast bestaat de kans dat je zelf ook verdriet hebt. „Dat kun je best uitspreken, maar het gebeurt vaak dat een rouwende dan voor jou gaat zorgen in plaats van dat ze met hun eigen verdriet bezig zijn en dat wil je voorkomen.”

Hoe moeilijk het ook is, het kan voor de rouwende persoon bevorderlijk zijn om het dagelijks leven weer op te pakken. „Probeer te onderzoeken wat jij kunt betekenen voor degene die rouwt. Dat kan bijvoorbeeld door klusjes op te pakken die eerst werden gedaan door degene die is overleden. Of laat weten dat je gaat wandelen en vraag of de ander mee wil. Zo geef je de rouwende persoon de optie iets te ondernemen. Ga ze nooit iets opleggen, dat werkt averechts.” Zelfs als je het lastig vindt om over het overlijden te praten, kan het fijn zijn samen een activiteit te doen, zodat degene die rouwt zich niet alleen voelt.

Soms kun je vanuit de rouwende persoon een bepaalde afstand ervaren. „Als partner of goede vriendin zal je dat moeten verduren.” De rouwexpert voegt nog toe dat lieve berichten ook na een halfjaar nog hard nodig zijn. Het is goed om te beseffen dat rouw nooit helemaal over gaat. „Mensen sturen in het begin veel lieve berichten, maar daarna valt het vaak stil. Juist bij een eerste verjaardag zonder de overleden persoon kan een lief kaartje nog steeds veel steun bieden.”

Wat vindt Brunt van het advies? ,,Mooi om te horen dat er niet één universeel rouwproces is. En wat de expert inderdaad ook zegt: rouw heeft geen tijdslimiet. Rouwen doe je in elke fase van je leven, en verandert met je mee. Het belangrijkste voor de rouwende is denk ik vooral dat mensen er gewoon voor hem of haar zijn.’’