Mensen met deze eetstoornis ervaren eten zó anders dat het zelfs traumatisch kan zijn

,,Als onze zoon tot specifiek eetgedrag wordt gedwongen, zal hij beslist een thuiszitter worden”, zegt Rita Maris (46), deskundige als het gaat om de eetstoornis ARFID. Twee van haar zes kinderen hebben deze diagnose; een afwijking in het eetgedrag waarbij mensen zeer weinig of selectief eten.

De eetstoornis is niet gericht op het uiterlijk van de persoon, zoals bij anorexia of boulimia, maar op de structuur, smaak, kleur, geur, temperatuur of beleving van het eten zelf. ,,Mijn jongste kind heeft er al last van sinds hij een baby was. Vanaf dat we begonnen met het aanbieden van vast voedsel, zoals stukjes brood, leek het alsof hij stikte. Terwijl hij helemaal niet kón stikken in dat ministukje brood, dat ook nog eens gedoopt was in melk.”

,,Later kreeg ons zoontje de diagnose autisme en viel er meer op zijn plek”, zegt Maris. Veel mensen met ARFID bevinden zich ook in het autistische spectrum. ,,Het is goed dat scholen inzetten op gezond eten, maar dan moet er wel eerst meer kennis komen over eetstoornissen als ARFID, dat sinds 2013 een officiële diagnose is.”

,,Scholen denken: dit is een opvoedprobleem. Dat is meteen het grootste misverstand. Ouders vóéden niet verkeerd op en kinderen stéllen zich niet aan. Eten wordt door mensen met ARFID zó anders ervaren dat het zelfs traumatisch kan zijn.”

Inmiddels staan er vijf producten op het ‘veilig-eten-lijstje’ van haar zoontje. ,,Volkorenbrood met een specifieke chocopasta, Olvarit met bruinebonensmaak, Nibb-it chips, één soort biscuitjes en een specifieke limonadesiroop. Toen die limonade tijdelijk niet geleverd kon worden, betekende dat een absolute noodsituatie. Hij drinkt namelijk niets anders.”

Annemarie van Bellegem, kinderarts sociale pediatrie in het Amsterdam UMC en gespecialiseerd in eetstoornissen, neemt ARFID zeer serieus. ,,Kinderen met deze diagnose zijn soms oprecht doodsbang om bepaalde producten te eten, of om te stikken. Ze kunnen bijvoorbeeld ook een enorme aversie hebben voor bijvoorbeeld al het eten met de kleur oranje.”

,,Over het algemeen komt dit ziektebeeld bij kinderen voor, maar ook adolescenten en volwassenen kunnen hier last van krijgen, vaak door een traumatische ervaring. Ik heb iemand in mijn praktijk die zich ooit heeft verslikt in een Mentos en als gevolg hiervan acht jaar lang geen vast voedsel heeft durven eten.”

,,Veel van mijn patiënten zijn kinderen met autisme. Zij hebben een ander mondgevoel en ervaren sponzige of harde producten bijvoorbeeld als heel onaangenaam. Omdat de stoornis vaak met angst of negatieve gevoelens te maken heeft, is het mogelijk om met gedragstherapie nieuw gedrag aan te leren. De inzet is dan vooral om de negatieve associatie van het eten weg te halen en er nieuwe, positieve prikkels aan te koppelen. Bij een specifieke traumatische gebeurtenis kan EMDR helpen om deze negatieve ervaring te verwerken.”

,,ARFID wordt heel vaak verward met kinderen die een fase hebben waarin ze eenkennig eten. Ouders stuiten hierdoor op onbegrip. Vanwege de maatschappelijke druk en de angst dat hun kind voedingsstoffen tekort komt, wordt er dan nóg meer druk op het kind uitgeoefend. Dit werkt alleen maar averechts.”

,,Het is goed om tijdig hulp in de schakelen, zodat een arts de groei van een kind en de inname van voedingsstoffen en vitamines kan monitoren. Ook kan de arts doorverwijzen voor een passende psychologische behandeling. Daarnaast vind ik het belangrijk aandacht te hebben voor het hele systeem. Dus niet alleen voor het kind met ARFID, maar ook voor de ouders en misschien het jongere zusje dat aan diezelfde eettafel alles meekrijgt.”