Veilige vaccins gevonden in wereldwijd gevecht tegen RS-virus: ‘Dit gaat echt levens redden’

De meeste besmettingen met het RS-virus zijn van onschuldige aard, maar daar zijn de onderzoeken dan ook niet op gericht. Tijdens de onderzoeken is gekeken naar de effectiviteit tegen de ernstigste besmettingen. Dergelijke infecties kunnen voor risicogroepen, zoals pasgeboren kinderen, grote gevolgen hebben.

In Nederland komen er jaarlijks ongeveer 150 tot 200 zuigelingen door infecties met het RS-virus op de intensive care terecht. Van alle gezonde baby’s belandt 1 op de 56 door een RS-besmetting in het ziekenhuis. Wereldwijd overlijden er naar schatting tussen de 120.00 en 200.000 kinderen aan het virus.

Door de onderzoeken is nu aangetoond dat er twee vaccins veilig en effectief ingezet kunnen worden in de strijd tegen ernstige infecties met het RS-virus. Het ene vaccin wordt al voor de bevalling toegediend aan de zwangere vrouw. Hierna gaat zij antistoffen produceren die via de placenta bij de baby terechtkomen. Dit zorgt voor een bescherming tegen het RS-virus in de eerste zes maanden van het leven van het kind.

Het andere vaccin wordt toegediend aan de baby’s zelf. Eind vorig jaar werd dit beschermingsmiddel, dat gemaakt wordt door Sanofi en AstraZeneca, geregistreerd in de Europese Unie. Bont ontdekte dat het eiwit waartegen dit vaccin is gericht niet muteert, waardoor de kans op de ontwikkeling van resistentie zeer klein is. Daardoor zal het vaccin lang ingezet kunnen worden.

De rechten van het vaccin dat wordt toegediend aan zwangere vrouwen is gekocht door de Bill & Melinda Gates Foundation, een filantropische organisatie die onder andere gericht is op het verbeteren van de wereldwijde gezondheidszorg. Zij zijn voornemens om het vaccin te gaan produceren voor ontwikkelingslanden.

Deze aankoop is ‘life-saving’, zegt Bont. ,,Dit gaat echt levens redden. Vrijwel alle sterftegevallen door het RS-virus vinden plaats in ontwikkelingslanden.’’ Dit heeft volgens de kinderarts-infectioloog te maken met de moeilijke toegang tot zorg in dergelijke gebieden. ,,Waar de nood het hoogst is, daar is de toegang tot zorg het laagst. Daar komt nu dus verandering in.’’

Het is onmogelijk om met zekerheid te zeggen hoeveel kinderlevens het vaccin kan redden, maar Bont is hoopvol over de mogelijkheden. ,,Met een wereldwijde uitrol van dit vaccin is het hoogst haalbare waarschijnlijk dat je 30 tot 50 procent van alle vrouwen kan vaccineren. Daarmee kun je tienduizenden levens redden.’’

In Nederland zullen de effecten minder zichtbaar zijn, omdat er weinig kinderen overlijden na een ernstige besmetting met het RS-virus. Het aantal ziekenhuisopnames zal echter sterk sterk afnemen, verwacht Bont. ,,Het overgrote deel van de onschuldige infecties zal blijven bestaan, maar we gaan waarschijnlijk grote gevolgen zien op de kinderafdelingen van ziekenhuizen.’’

Uit de onderzoeken is gebleken dat beide vaccins ‘buitengewoon veilig’ zijn. Er zijn slechts onschuldige bijwerkingen. ,,Het zwangerschapsvaccin zorgt alleen voor wat lokale roodheid en pijn. Bij het babyvaccin is zelfs de lokale roodheid niet aanwezig. Er zijn bij beide vaccins geen veiligheidsissues’’, stelt Bont.

Om tot deze resultaten te komen heeft Bont niet alleen gekeken naar de effecten van de vaccins op zuigelingen en hun moeders. Het zwangerschapsvaccin is ook succesvol uitgeprobeerd bij bejaarden van boven de 60, vertelt Bont. ,,Ook bij bejaarden bleek er directe bescherming op te treden.’’

Dit bleek een welkome aanvulling op de onderzoeksresultaten, want ook bejaarden zijn een kwetsbare groep op dit gebied. ,,Zwangere vrouwen zijn niet kwetsbaar op dit gebied, dus hun bescherming is minder van belang. Maar bejaarden lopen wel een hoger risico, zeker als ze bijvoorbeeld ernstig hartfalen hebben.’’

Door de veilige vaccins zal het RS-virus niet uitgeroeid worden, benadrukt de kinderarts-infectioloog. Voor de risicogroepen kan het gevaar van ernstige infecties wel drastisch afnemen. ,,Er valt wereldwijd nog zoveel te winnen. Dit is een grote doorbraak.’’