Alex weet eindelijk voor wie de bom was bedoeld die op zijn opa's huis in Mierlo-Hout viel

Vijftien weken is hij nu opa, Vesper heet zijn eerste kleinkind. Terwijl Alex Heldens (72) de naam uitspreekt, verschijnt er een glimlach op zijn gezicht: "Heel bijzonder vind ik het. Het is nog bijna leuker dan zelf kinderen krijgen. Daardoor besef ik nu nog eens extra hoe graag ik mijn eigen opa had leren kennen."

Heldens is vernoemd naar zijn opa, draagt dezelfde naam, maar ontmoette hem nooit. Vier jaar voordat hijzelf werd geboren kwam Alexander Heldens om het leven bij een bombardement in Mierlo-Hout. Een Britse bommenwerper miste zijn doel, zoveel was meteen duidelijk. Maar met welke opdracht was het vliegtuig opgestegen vanuit Engeland? Om de hoge nazibaas uit te schakelen die verderop in de straat verbleef? Het antwoord op die vraag kreeg Heldens pas dit weekend, bijna 77 jaar na het bombardement.

Lentedag
23 mei 1940. De Tweede Wereldoorlog is nog jong, Duitsland is twee weken eerder ons land binnengevallen. Na een warme lentedag staan Sjef Spoormakers, Frans van de Kimmenade en Harrie Smits rond middernacht wat te buurten op de hoek van de straat. Ze kijken naar de Britse vliegtuigen die laag overkomen en koers zetten richting het oosten. Richting Duitsland. Niks te vrezen dus.

"Ze zijn waarschijnlijk afgekomen op het geronk van de vliegtuigen", vertelt Heldens. "Daarom was mijn opa ook uit bed gekomen. Hij woonde op de hoek van de Zuid Parallelweg (nu Houtse Parallelweg red.) en de Kardinaal van Enckevoirtstraat en stond voor het raam naar buiten te kijken."

Zijn opa ziet hoe er een zoveelste vliegtuig komt overvliegen, alleen blijft deze boven het dorp rondcirkelen. Heldens: "Die mannen op straat zouden met zaklampen in de lucht hebben geschenen. Verderop stond een oude schilderswagen die je met een paard vooruit trekt. De beugels stonden nu alleen omhoog. Misschien heeft de piloot dat voor luchtafweergeschut aangezien."

Er wordt eerst een lichtkogel afgevuurd. Daarna volgt er een enorme explosie. Een bom komt precies terecht op de straathoek waar de drie mannen nog steeds naar de lucht stonden te staren. Ze zijn op slag dood. Hetzelfde geldt voor de opa van Heldens. De vrouw met wie zijn opa is hertrouwd, Frida Heldens, overleeft. Net als zijn vader die in het huis ligt te slapen.

Lichaamsdelen
"Het moet er daar verschrikkelijk hebben uitgezien, overal lichaamsdelen", vertelt Heldens. Dat weet ook Mario Coolen, een van de initiatiefnemers achter het oorlogsmonument in Mierlo-Hout. Hij kent de verhalen van zijn tante Francien die destijds als Rode Kruis-medewerker ter plekke meehelpt. "Ze was 18 jaar, net afgestudeerd. Ze schrok zo van wat ze aantrof, dat ze eigenlijk meteen wilde omdraaien. Het eerste wat ze opraapte, bleek een losse voet te zijn."

De bom verwoest ook deels het huis van Harrie Smits. Gerry van Gemert-Smits (79), dan twee jaar oud, ligt boven te slapen als de bom inslaat en haar vader op straat omkomt. "Ik kan me er zelf niks meer van herinneren en mijn moeder vertelde er heel weinig over. Ze was kapot van verdriet, ook omdat ze pas vijf jaar waren getrouwd. Ik weet nog wel dat ik elke dag naar de heilige mis ging. Daarna gingen we koffie drinken bij Frida Heldens."

Duitser
In de decennia erna komt de geruchtenmachine op gang. Want wat blijkt? Honderd meter van de plek waar de bom valt, woont ten tijde van de Tweede Wereldoorlog een Duitser: Fritz Potzler. "We weten van hem dat hij in de oorlog een lijstje bijhield van Helmonders die niet Duitsgezind waren", vertelt Jeroen Koppes van Stichting Informatie Wereldoorlog Twee (STIWOT). "Bovendien kende hij Arthur Seyss-Inquart."

Die laatste naam maakt het extra pikant. Seyss-Inquart is rond 23 mei vanuit Duitsland op weg naar Den Haag om te worden aangesteld als Rijkscommissaris van Nederland, de hoogste nazibaas van het land. Hij zou in Helmond een tussenstop hebben gemaakt bij zijn oude kennis Potzler. Daarmee lijkt het niet onwaarschijnlijk dat de bom die vier burgerslachtoffers maakte eigenlijk was bedoeld voor Seyss-Inquart.

Document
Alle eerdere zoektochten naar antwoorden in de Britse archieven strandden. Jeroen Koppes slaagde daar wel door tussen alle honderden vluchten uit de bewuste periode precies het juiste Britse vliegtuig te achterhalen. Achter de stuurknuppel van de bommenwerper die de bom dropte in de nacht van 23 op 24 mie zat de Canadees Wilfred John Lewis.

Uit het document met daarop de instructies voor die nacht, blijkt dat de opdracht van Lewis niks te maken had met het uitschakelen van afweergeschut of het bombarderen van het huis waar Seyss-Inquart verbleef. Hij moest treinen vernietigen of laten ontsporen, het liefst als ze in beweging waren zodat spoorlijnen werden geblokkeerd.

Heldens is niet verbaasd, ook niet teleurgesteld. "Dit was ergens natuurlijk wel te verwachten. Het huis van mijn opa lag langs het spoor. Het blijft ontzettend zuur dat die bom zijn doel miste. En dat het ook nog eens een Brits vliegtuig was. Onze eigen troepen. Dat maakt het allemaal extra pijnlijk. Mijn opa was 59 jaar, hij is veel te vroeg gestorven."