Crétien uit Helmond verloor zoon Luc aan een hartstilstand: reanimeren zou vak op school moeten zijn

Op de voorgrond staat Luc, de oudste van het stel. Met een stoere, indringende blik kijkt hij recht in de camera. Zijn donkerblonde lokken strak in de plooi. De foto, drie jaar geleden gemaakt, is nu een gouden herinnering aan Luc, die twee maanden geleden overleed aan een hartstilstand. Hij was pas 26 jaar oud.

Die zondag 17 september begon als een gewone voetbaldag. Luc was met de trein vanuit zijn woonplaats Utrecht naar Helmond afgereisd. Hij speelde al jaren in het vierde van Helmondia, een hecht vriendenteam. Hij kwam er altijd weer voor terug naar Brabant. In de ochtend was hij even langs zijn ouderlijk huis gegaan om wat spullen op te halen. Zijn moeder had hem daar nog gesproken. Luc had zin in het uitduel met SPV Vlierden.

In de tweede helft van deze wedstrijd gaat het mis met Luc. Hij zakt op het veld in elkaar. Zijn bes­te vriend, fysiotherapeut in opleiding, heeft meteen door dat het foute boel is. Hij aarzelt geen moment en begint direct met hartmassage. Een andere vriend haakt meteen aan. Ondertussen wordt de AED gehaald, het apparaat dat kan helpen het hart weer aan de praat te krijgen.

Een paar kilometer verderop is vader Crétien aan het werk op de intensive care-afdeling in het Elkerliek Ziekenhuis in Helmond. Via een andere zoon krijgt hij informatie over het voorval in Vlierden. Luc wordt daar beademd. Er is een traumahelikopter aanwezig. ,,Ik dacht: wat is er toch allemaal aan de hand? Dadelijk sta ik hier mijn eigen zoon op te vangen.”

Crétien weet te achterhalen dat Luc naar het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven wordt gebracht. Met zijn vrouw rijdt hij daar heen. ,,We waren er net voordat de ziekenwagen aankwam. We zagen dat ze bij aankomst nog steeds aan het masseren waren. Toen wist ik: dit komt niet meer goed.” Hun zoon overlijdt een dag later in het ziekenhuis.

Luc wordt thuis in Helmond opgebaard. Zijn vrienden zoeken troost bij elkaar en bij het Helmondse gezin. Crétien: ,,Die jonge jongens hebben hun vriend op het voetbalveld zien doodgaan. Een week lang hebben we het verdriet met elkaar gedeeld. Wat me daar ook heel erg van bij is gebleven: sommige jongens waren echt boos. Boos omdat ze nooit hebben geleerd hoe ze moeten reanimeren. ‘Als die twee er niet waren geweest, dan had niemand van ons geweten wat we moesten doen. Waarom leer je dat niet op de middelbare school?’, vroegen ze zich af. En ze hebben gelijk. Ik vind ook dat we het daar als samenleving over moeten hebben. Maak van reanimeren een standaard vak. In sommige landen, zoals Duitsland en Denemarken, is dat al heel normaal.”

Bij een hartstilstand zijn de eerste minuten cruciaal. Bij Luc werd de reanimatie binnen een minuut opgestart, de AED is ook gebruikt. ,,De jongens die geprobeerd hebben hem te reanimeren, zijn helden. Ze hebben alles gedaan wat in hun vermogen lag. Het ambulancepersoneel heeft verklaard dat er adequaat werd gereanimeerd toen ze aankwamen. Helaas heeft het niet mogen baten.”

Crétien weet als medisch specialist op de intensive care als geen ander dat een reanimatie vaak niet slaagt. Maar hij beseft ook dat er nog een hoop verbeterd kan worden om de kans op overleven te vergroten. Hij verwijst naar Ajacied Abdelhak Nouri, die eerder dit jaar op het veld in elkaar zakte. ,,Op het voetbalveld wordt vaak niet onderkend dat het om een hartstilstand gaat. Daar moet echt meer aandacht voor zijn. Als iemand van het ene op het andere moment zijn bewustzijn verliest, is er vrijwel zeker iets met het hart.”

Meer AED’s ophangen is ook een aandachtspunt, vindt hij. En dan natuurlijk ook zorgen voor onderhoud en opleiding. ,,Ik ben zelf betrokken geweest bij een project in Mierlo-Hout. Een paar weken geleden zijn daar zes apparaten in gebruik genomen.” Ze zijn ook gestart met de inzet van zogeheten first responders. Die mensen worden opgeleid om te reanimeren en kunnen de AED bedienen. ,,Een belangrijk euvel daarbij is: hoe krijg je mensen zover dat ze die opleiding gaan doen? Er zijn altijd mensen te weinig, altijd weer nieuwe mensen nodig.” Hij zou graag zien dat het project verder wordt uitgerold over de hele gemeente Helmond. Bij Helmondia hebben ze pas geleden een AED opgehangen. ,,Na het overlijden van onze Luc heeft iemand er uit eigen zak meteen een gekocht.”

Bij de uitvaart op zaterdag waren meer dan duizend mensen aanwezig. ,,We wisten dat het overlijden een enorme impact had gehad. We zijn daarna nog met z’n allen bij elkaar gekomen. Geen koffietafel, het waren allemaal jongelui. De vrienden van Luc hebben toen een gesigneerd PSV-shirt aan ons gegeven met rugnummer 7 en zijn bijnaam ‘Blok’. Zo noemden ze onze Luc omdat hij ooit zo’n kapsel had. We dachten dat er allemaal handtekeningen op stonden van zijn vrienden, maar het bleken handtekeningen van de hele PSV-selectie. Hadden ze via keeper Jeroen Zoet geregeld. Een van die jongens kende hem.”

Crétien pakt het herdenkingsprentje van zijn zoon er bij. Op de voorkant staat een foto van een zichtbaar genietende Luc. ,,Hij was een vrolijke, open kerel. Hij zei laatst nog tegen een vriend: als ik mijn leven een cijfer moet geven, dan is dat een dikke vette tien. Hij was een bijzondere jongen. Hij heeft veel mensen geraakt in zijn korte leven. Dat is fijn en mooi. Maar het had wat ons betreft alleen wel wat langer mogen duren.”