Fraude-ambtenaar Helmond: zijn zeven zwendelmethodes

Pieter H. had in zijn eentje de gemeente waarschijnlijk nooit op zo’n grote schaal kunnen bedonderen. Hij kreeg hulp, zeker. Niet van collega’s bij hem op de werkvloer, maar van enkele leveranciers. Ze werkten mee bij het vervalsen van facturen of waren op zijn minst op de hoogte van de fraude. Wat dat betreft had de Limburger als ‘chef inkoop’ de perfecte functie om goederen te verduisteren.

Om met dat laatste te beginnen: H. stond ongeveer tien jaar lang aan het hoofd van de toenmalige Interne Dienst. Die afdeling van de gemeente was verantwoordelijk voor een groot deel van de inkoop van spullen en diensten: van vloerbedekking in de raadzaal en kantoorartikelen tot en met de keuze voor een cateraar. Het gaat om enorme budgetten. In totaal koopt de gemeente Helmond jaarlijks voor ongeveer 150 miljoen euro aan spullen en diensten.

H. wist vervolgens enkele leveranciers voor zijn karretje te spannen. Volgens het onderzoek waren er zeven verschillende methodes waarop hij de boel via deze bedrijven oplichtte. Lang niet alle twaalf leveranciers waarbij foute facturen werden ontdekt, hoeven van de fraude op de hoogte te zijn geweest. Sommige bedrijven gaven spullen mee aan H. in de veronderstelling dat hij die kwam ophalen namens de gemeente.

Het werd al een ander verhaal toen bedrijven spullen voor de gemeente Helmond moesten afleveren in Limburg: bij H. thuis, het huis van zijn vrouw of zijn kasteelrestaurant. Dan had een leverancier zich ook achter zijn oren moeten krabben: wat doe ik op dit adres? En hoe vreemd was het dat H. op kosten van de gemeente een complete tuin kon laten aanleggen bij zijn vrouw?

Overigens ging H. wel heel inventief te werk. In veel gevallen liet hij de facturen niet rechtstreeks naar de gemeente Helmond sturen. Nee, hij vroeg de rekening op te sturen naar een bedrijf waarvan hij beweerde dat hij daar persoonlijk bij betrokken was. In werkelijkheid was dit bedrijf een vaste leverancier van de gemeente die de kosten op zijn beurt weer doorberekende aan Helmond.

H. kon op de werkvloer ondertussen jarenlang ongestoord zijn gang gaan. Je zou verwachten dat elke uitgave bij de gemeente goed werd gecontroleerd. Zo zou het in theorie ook moeten gaan. Voordat er een factuur werd betaald, moesten minimaal twee mensen de uitgave goedkeuren. In de praktijk gebeurde dat niet. Niet bij H. althans. Die gang van zaken, die inmiddels is aangescherpt, had ook tot gefronste wenkbrauwen moeten leiden bij zijn superieuren of de huisaccountant.

Wat misschien ook meespeelde, was de angstcultuur die onder H. zou hebben geheerst en het jarenlang ontbreken van een goede regeling rond klokkenluiders. Pas bij een grote reorganisatie die vorig jaar startte, en waarbij H. zijn leidinggevende functie verloor, durfde iemand naar voren te stappen met de vermoedens van fraude.

Extra pijnlijk zijn de eerdere bedenkingen ten opzichte van H. Zowel in 2008 als 2014 werden er vermoedens van fraude gemeld bij de leidinggevende van de Limburger. De fraudeur kon gewoon blijven zitten. Sterker nog: de meldingen waren niet eens reden om de facturen van H. voortaan wat beter te bekijken. De grootschalige fraude had keer op keer kunnen worden voorkomen, maar door de opeenstapeling van fouten werd er voor honderdduizenden euro’s aan gemeenschapsgeld gestolen.

Spullen werden door een leverancier afgeleverd op een privéadres van H., maar de factuur werd naar de gemeente gestuurd.

De meest simpele vorm: de fraudeambtenaar ging zelf naar de leverancier om spullen op te halen. De rekening kwam terecht in Helmond.

Ook hier haalde H. de spullen zelf op bij een bedrijf. Die stuurde de rekening niet naar de gemeente, maar naar een van de vaste leveranciers. Die op haar beurt weer een factuur stuurde naar de gemeente Helmond.

De fraudeambtenaar vroeg een vaste leverancier een factuur in rekening te brengen bij de gemeente voor spullen die in de toekomst zouden worden geleverd. Tegen die tijd kwam hij de goederen zelf ophalen.

H. leende bij een leverancier diens pasje voor de groothandel en kocht daarmee allerlei spullen voor privégebruik. De kosten viellen niet op in de gebruikelijke factuur die de leverancier naar de gemeente stuurde voor spullen die bij de groothandel waren aangeschaft.

De fraudeur pinde geld met een bankpas van de gemeente. Hiermee zou hij facturen hebben betaald van een leverancier. De vraag is of het geld daar ook voor werd gebruikt.

De meest slinkse fraudevorm: een hoofdleverancier kreeg een factuur van een bedrijf dat via haar spullen leverde aan de gemeente. In plaats van het rekeningnummer van het bedrijf had H. op de factuur zijn eigen rekeningnummer (!) opgeschreven.