Een kamer vol boeken en landkaarten, midden op de campus van de Radboud universiteit in Nijmegen, is de uitvalsbasis van Henk van Houtum. Hij maakt zich hard voor een ander grensbeleid. ,,Het huidige beleid holt de waarden van de EU in rap tempo uit. Het werkt averechts."

Waarden
Juist in deze tijd vindt Van Houtum dat we als westerse samenleving moeten opstaan voor onze waarden. Artikel 1 van de grondwet is niet discrimineren op basis van afkomst. ,,We geven af op Trump's grensbeleid, maar de EU discrimineert zelf op basis van afkomst. Mensen uit Syrië hebben niet de kans om op een legitieme manier naar Europa te komen. Met ons paspoort kunnen wij naar 174 landen. Een Syriër kan er bijvoorbeeld maar naar 32. Hij kan niet zomaar het vliegtuig pakken."

Op dit moment is de Europese grens de dodelijkste ter wereld, stelt de hoogleraar. Dat vindt hij het grote pijnpunt. ,,Mensen die voor oorlog vluchten kunnen niet regulier de EU binnen komen. Je speelt mensensmokkelaars in de kaart. De reizen worden gevaarlijker en er vallen daardoor meer doden", denkt hij. Van Houtum is er van overtuigd dat dit door betere regulering voorkomen kan worden. ,,Een meer menselijke aanpak is nodig."

Paradoxen
In het boek met de titel Voorbij Fort Europa legt het duo systeemfouten en paradoxen in het huidige beleid bloot. De twee komen met een tien-puntenplan waarin alternatieven voor het huidige beleid staan. Samengevat in drie kernbegrippen is het dat de Westerse samenleving migratie moet normaliseren, legaliseren en egaliseren.

Met normaliseren bedoelt hij: ,,Mensen spreken van een asielplaag of van een zwerm. Dat is dierentaal, terwijl het hier om mensen gaat. De tone of voice in het debat moet veranderen."

Vervolgens vindt de Helmondse hoogleraar dat migratie weer gelegaliseerd moet worden. ,,Het migratiebeleid wordt door terreur onterecht in verband gebracht met veiligheidsbeleid. Het is van Sociale Zaken naar Justitie gegaan, terwijl het een mensenrecht is om te vluchten."

Gelijke kansen
Tenslotte moet migratie geëgaliseerd worden. ,,Geef mensen gelijke kansen. In welk land je wieg stond bepaalt nu je toekomst. Dat is een klasse-onderscheid tussen mensen die middeleeuws aandoet. Op vergelijkbare wijze helpen we Griekenland niet voldoende met opvangen van vluchtelingen, dat door de geografische ligging aan de rand van de EU, nu eenmaal meer migranten krijgt. Angela Merkel probeerde het, met haar 'Wir Schaffen das' beleid, alleen vond zij geen steun bij andere Europese landen. Het gebrek aan solidariteit breekt de EU op. Als er iets vaststaat, dan is het dat grenzen zullen veranderen. We doen alsof dit de grenzen voor altijd zullen zijn."

Van Houtum geeft regelmatig lezingen aan politici en ambtenaren waarin hij een andere manier van kijken naar migratie bepleit. ,,Geen land is een eiland en zeker als het om migratie gaat moeten we internationaal samenwerken."

Grip
Hij stelt dat Europa de grip heeft verloren op het door haarzelf gemaakte beleid. ,,Je geeft autoritaire staten zoals Turkije met types als Erdogan de macht in handen als het gaat om grensbewaking. De EU is hierdoor chantabel geworden. Ze schiet zichzelf in de voet."

Je moet een dikke huid hebben als je het over migratie hebt tegenwoordig. Het roept veel emoties op. ,,Er staat nu echt wat op het spel. Mij gaat het om de naleving van de waarden en het definiëren van voorstellen voor een duurzaam en menselijk migratiebeleid, dat niet gebaseerd is op discriminatie. Ik ga mij dus nog lang bezig houden met dit thema."