Huis met de Luts maakte in zijn lange leven veel mee
HELMOND - In de middeleeuwen speelden zich in de kelders liederlijke taferelen af. Toen heette het Huis met de Luts aan de Helmondse Markt nog herberg De Swaen. Vermoedelijk gebouwd rond 1450, in dezelfde periode als het Kasteel.
Delen per e-mail
Het oudste huis van Helmond komt in september leeg, omdat Coenen Tafelcultuur verhuist naar het pand van Kunsthandel Foederer in de Kerkstraat.
Veel Helmonders weten wel 'iets' van het markante klokgeveltje te vertellen. Over apotheek Van Hoeck die erin zat of bakker Van Gerwen. Talloze details zijn ook minder bekend.
Van herberg De Swaen zijn in ieder geval slechts de kelders bewaard gebleven.
Want bij een van de stadsbranden tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) werd het logement volledig verwoest. Dat was in 1587. 'Dit huys sloeg in brant, in den swaen ist wel bicant' staat er onder de luifel op de gevel. De zwaan op het dak herinnert ook nog aan de herberg.
Volgens stadsgids Jan van Bussel gaat het om een 'zwarte zwaan', omdat zich in de kelders destijds dingen afspeelden die het daglicht niet goed konden verdragen.
De gewelven zijn krap, op sommige plekken kun je nauwelijks staan. Maar alles bij elkaar zit er een behoorlijke ruimte onder het Huis met de Luts.
In 1594 werd het pand opnieuw opgebouwd, dat jaartal staat dan ook onder de spreuk die naar de brand verwijst. Die nieuwbouw verklaart de klokachtige gevel.
Vanwege de karakteristieke luifel, staat het huis sindsdien te boek als het Huis met de Luts. Luts is een zuidnederlands woord voor een dergelijke overkapping. Bedoeld om droog te kunnen staan. Het pand heeft de meest uiteenlopende functies gehad, waarvan veel 'zakelijke'. Die functie hadden vroeger immers veel cafés tegenover de kerk. In dit geval de Lambertuskerk.
Er werden koopaktes afgesloten en andere zakelijke transacties geregeld.
In de Lambertuskerk herinneren twee graven nog aan een vorige eigenaresse: de familie Van Broekhoven. Joost van Broekhoven, die in 1612 overleed en Antony Huijberts, die in 1631 stierf, waren priesters en neven van elkaar.
Volgens Van Bussel was het Huis met de Luts vlak na de herbouw eerst een soort winkel van Sinkel. Met zeep, dweilen en dergelijke.
In 1635 zat er een kantoorboekhandel in, de eerste van Helmond. En tot 1800 een goudsmederij.
Het pand bestaat namelijk uit drie achter elkaar gebouwde ruimtes, waarin ook nog een bierbrouwer heeft gebivakkeerd. Door het luik aan de voorzijde van het pand konden de biervaten naar binnen worden gerold.
In 1717 nam apotheek Van Hoeck alle drie ruimtes in beslag. Deze gegoede familie speelde vier generaties lang een rol van betekenis in Helmond.
Wilhelmus van Hoeck en Henricus van Hoeck waren zelfs een tijdlang burgemeester. Pas in 1940 kwam apotheker Evers.
Maar in de volksmond bleef iedereen gewoon naar 'Van Hoeck' gaan.
In 1977-1978 betrok bakker Van Gerwen het pand. Hij bleef er tot zo'n tien jaar geleden, toen Coenen Tafelcultuur de winkel ging huren. Heel kort is er nog een plan geweest om hier een restaurantje te vestigen, maar de ondernemer ging voortijdig failliet. Stadsgids Van Bussel denkt dat een rijksmonument als dit gebaat is bij een 'historische bestemming.'
De gemeente Helmond heeft er vooralsnog geen interesse in.
Van Bussel zit nog met één prangende vraag: sinds de restauratie in 1978 ontbreekt de vijzel, die apotheker Van Hoeck in 1717 boven de luifel zette.
"Hopelijk weet iemand waar die is gebleven en kan deze vijzel weer terug op de oude plek."
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Voorlezen op afstand en via het scherm tijdens Nationale Voorleesdagen
EINDHOVEN/HELMOND - De Nationale Voorleesdagen (20 – 30 januari) zien er dit jaar in bibliotheken en scholen in de regio nét wat anders uit. Geen voorleesontbijt of poppentheater, maar online video’s waarin leesconsulenten voorlezen en een voorleesmoment vanachter de laptop. -
PREMIUM
Wintermode ligt te verstoffen in de winkels: ‘Lockdown is drama voor onze handel’
EINDHOVEN/HELMOND - De wintermode ligt in veel winkels nog steeds op de planken te wachten op kopers. Modezaken lijden stevig van de gedwongen sluiting waaraan voorlopig nog geen eind lijkt te komen. Een enorme strop voor de winkeliers. -
Kasimpasa haalt Helmond Sport-linksback Berk Cetin terug naar Turkije: ‘Hadden hem graag hier gehouden’
Helmond Sport ziet Berk Cetin (20) per direct terugkeren naar zijn oorspronkelijke werkgever Kasimpasa. De coach van Kasimpasa, oud-MVV’er Fuat Capa, wilde de linksback graag terughalen naar de club waar hij nog een contract tot 2023 heeft. Helmond Sport betaalde ook geen huursom. -
PREMIUM
Horeca van De Cacaofabriek in Helmond in nieuwe handen: ‘We gaan geen soep uit een pakje serveren’
HELMOND - De horeca in De Cacaofabriek in Helmond komt in handen van ondernemerskoppel Barry van den Beuken (57) en Jacqueline de Bar (58). Het stel wil gaan werken met streekproducten en zorgen voor meer sfeer in het gebouw. -
PREMIUM
ORO sluit dagbesteding en kinderdagcentrum om explosieve uitbraak van corona te voorkomen
HELMOND/DEURNE - Cliënten van ORO kunnen vanaf woensdag niet meer naar de dagbesteding. Ook kinderdagcentrum Binderen in Helmond sluit de deuren. Net als Lunet Zorg in Eindhoven neemt de instelling voor (verstandelijk) gehandicapten in Helmond en De Peel extra maatregelen om een explosieve uitbraak van corona onder medewerkers en cliënten te voorkomen.
-
PREMIUM
Veelpleger wil weg uit Helmond:′Dat is een te gevaarlijke plek voor mij′
DEN BOSCH - Dom is de Helmonder zeker niet, zegt hij. Hij heeft zelfs een paar octrooien lopen. Wat hij ook weet: hij moet weg uit Helmond. ,,Deze plaats is gevaarlijk voor me. Ik moet weg, uit Helmond, uit Brabant. Stuur mij maar naar Friesland”, raadde hij de rechters aan. -
Support van supermarkt moet stoppen; geen kalenders van de buren meer verkopen
HELMOND - Het leek zo’n mooi voorbeeld van lokale ondernemers in een wijkwinkelcentrum die elkaar de coronacrisis door helpen. Om de gelockdownde Primera te steunen legde de Plus-baas kalenders en agenda’s van de buren in zijn supermarkt. Maar dat mag dus niet. Van de gemeente Helmond moet de verkoop worden gestaakt. -
PREMIUM
Als iemand alles van planten wist, dan was het Setty Vos-Ras (1950-2021) van het IVN wel
HELMOND - Rode oorwarmers, daar kon je Setty Vos-Ras eenvoudig aan herkennen, die droeg ze tijdens winterse wandelingen door het Helmondse natuurschoon. Uitvoerig maar op rustige toon vertelde deze IVN-gids dan over het plantenleven in de Bundertjes, Warande en andere natuurgebieden.
In samenwerking met indebuurt Helmond