Huis met de Luts maakte in zijn lange leven veel mee
HELMOND - In de middeleeuwen speelden zich in de kelders liederlijke taferelen af. Toen heette het Huis met de Luts aan de Helmondse Markt nog herberg De Swaen. Vermoedelijk gebouwd rond 1450, in dezelfde periode als het Kasteel.
Delen per e-mail
Het oudste huis van Helmond komt in september leeg, omdat Coenen Tafelcultuur verhuist naar het pand van Kunsthandel Foederer in de Kerkstraat.
Veel Helmonders weten wel 'iets' van het markante klokgeveltje te vertellen. Over apotheek Van Hoeck die erin zat of bakker Van Gerwen. Talloze details zijn ook minder bekend.
Van herberg De Swaen zijn in ieder geval slechts de kelders bewaard gebleven.
Want bij een van de stadsbranden tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) werd het logement volledig verwoest. Dat was in 1587. 'Dit huys sloeg in brant, in den swaen ist wel bicant' staat er onder de luifel op de gevel. De zwaan op het dak herinnert ook nog aan de herberg.
Volgens stadsgids Jan van Bussel gaat het om een 'zwarte zwaan', omdat zich in de kelders destijds dingen afspeelden die het daglicht niet goed konden verdragen.
De gewelven zijn krap, op sommige plekken kun je nauwelijks staan. Maar alles bij elkaar zit er een behoorlijke ruimte onder het Huis met de Luts.
In 1594 werd het pand opnieuw opgebouwd, dat jaartal staat dan ook onder de spreuk die naar de brand verwijst. Die nieuwbouw verklaart de klokachtige gevel.
Vanwege de karakteristieke luifel, staat het huis sindsdien te boek als het Huis met de Luts. Luts is een zuidnederlands woord voor een dergelijke overkapping. Bedoeld om droog te kunnen staan. Het pand heeft de meest uiteenlopende functies gehad, waarvan veel 'zakelijke'. Die functie hadden vroeger immers veel cafés tegenover de kerk. In dit geval de Lambertuskerk.
Er werden koopaktes afgesloten en andere zakelijke transacties geregeld.
In de Lambertuskerk herinneren twee graven nog aan een vorige eigenaresse: de familie Van Broekhoven. Joost van Broekhoven, die in 1612 overleed en Antony Huijberts, die in 1631 stierf, waren priesters en neven van elkaar.
Volgens Van Bussel was het Huis met de Luts vlak na de herbouw eerst een soort winkel van Sinkel. Met zeep, dweilen en dergelijke.
In 1635 zat er een kantoorboekhandel in, de eerste van Helmond. En tot 1800 een goudsmederij.
Het pand bestaat namelijk uit drie achter elkaar gebouwde ruimtes, waarin ook nog een bierbrouwer heeft gebivakkeerd. Door het luik aan de voorzijde van het pand konden de biervaten naar binnen worden gerold.
In 1717 nam apotheek Van Hoeck alle drie ruimtes in beslag. Deze gegoede familie speelde vier generaties lang een rol van betekenis in Helmond.
Wilhelmus van Hoeck en Henricus van Hoeck waren zelfs een tijdlang burgemeester. Pas in 1940 kwam apotheker Evers.
Maar in de volksmond bleef iedereen gewoon naar 'Van Hoeck' gaan.
In 1977-1978 betrok bakker Van Gerwen het pand. Hij bleef er tot zo'n tien jaar geleden, toen Coenen Tafelcultuur de winkel ging huren. Heel kort is er nog een plan geweest om hier een restaurantje te vestigen, maar de ondernemer ging voortijdig failliet. Stadsgids Van Bussel denkt dat een rijksmonument als dit gebaat is bij een 'historische bestemming.'
De gemeente Helmond heeft er vooralsnog geen interesse in.
Van Bussel zit nog met één prangende vraag: sinds de restauratie in 1978 ontbreekt de vijzel, die apotheker Van Hoeck in 1717 boven de luifel zette.
"Hopelijk weet iemand waar die is gebleven en kan deze vijzel weer terug op de oude plek."
Verder in het nieuws
-
Overname Felix Clercx in Helmond door Franse Forestia
HELMOND - De Helmondse handelsonderneming Felix Clercx wordt overgenomen door Forestia, welke is gevestigd in het Franse Lille. Familiebedrijf Felix Clercx, opgericht in 1891 in Helmond, is in drie generaties uitgegroeid van een lokale houtzagerij tot toeleverancier van de hout- en bouwmaterialenhandel binnen West Europa. -
PREMIUM
Regio Zuidoost-Brabant blij met verbod op lachgas
HELMOND/EINDHOVEN - Lachgas wordt een softdrug. Het kabinet plaatst dit verdovende middel onder de Opiumwet. Hierdoor wordt het bezit, de handel, verkoop, vervoer en de productie van lachgas verboden. In deze regio wordt dat plan enthousiast ontvangen. Helmond is blij dat er een landelijk verbod komt op het recreatief gebruik van lachgas. Lachgas zou gezien de gezondheidsrisico’s een verboden middel moeten zijn, stelt een gemeentewoordvoerder. -
Scooterrijder aangereden door auto als hij weg oversteekt in Helmond, moet gewond naar het ziekenhuis
HELMOND - Een scooterrijder is maandagmiddag gewond geraakt bij een ongeluk op de Hortsedijk in Helmond. Hij werd aangereden door een auto terwijl hij de weg overstak. -
Gratis ritjes met Bravoflex in Helmond voor nieuwe gebruikers
HELMOND - Bravoflex biedt in Helmond nieuwe gebruikers een gratis ritje aan. Wie de app OVflex downloadt op de smartphone en een rit boekt, hoeft de eerste keer niets te betalen. -
Helmond Sport niet vervolgd voor incident rond Sidibe: ‘Onheuse bejegening wel aannemelijk’
De aanklager betaald voetbal stelt dat er geen getuigen zijn die bevestigen dat er ‘Zwarte Piet’ is geroepen naar Sekou Sidibe tijdens de wedstrijd Helmond Sport - Jong PSV. Helmond Sport wordt dan ook niet vervolgd. Wel acht de aanklager het aannemelijk dat Sidibe onheus is bejegend.
-
Dikke sleutelbos van verdachte leidt politie naar diverse wiethokken in Eindhoven en Helmond
DEN BOSCH - Een fikse sleutelbos, en zijn trotse dikke nieuwe Volvo zorgen er voor dat een man niet alleen voor een bedreiging terecht moet staan. Hij bleek in Eindhoven en Helmond op diverse plaatsen ‘wiethokken’ in bedrijf te hebben. -
Ernstige mishandeling in Helmond heeft hoogste prioriteit bij politie: ‘Dit kan niet ongestraft blijven’
-
PREMIUM
Biomassa is duurzaam. 'Nietes.' 'Welles.'
EINDHOVEN - Nederland kan gewoon hout in biomassa-installaties blijven stoken om energie op te wekken, zegt minister Wiebes. De duurzaamheidseisen zijn immers streng. Experts hebben daar echter grote twijfels bij.
In samenwerking met indebuurt Helmond