Medische en sociale problemen stapelen zich op in binnenstad Helmond

,,Vechten tegen de bierkaai? Als je zo achter je bureau zit, kun je beter stoppen", zegt Overmars. ,,Elke dag is een uitdaging. Dit mag geen klaagzang worden", vult Rob Linssen aan. Maar toch, zegt Wim Heres, soms voelt het alsof hij ontwikkelingswerk doet in eigen land. Iets waar hij als arts in Afrika wel mee bekend is. ,,Het vergt drie generaties, dus vijftig jaar, om daar echt iets aan te veranderen."

De huisartsen verbloemen niet dat ze met een bijzondere doelgroep te maken hebben. ,,Veel mensen begrijpen niet wat je zegt. Zestien procent is analfabeet. Daar schrik ik van", zegt Overmars, sinds vijf jaar aangesloten bij 't Heelhuis, gevestigd op de begane grond van de Ameideflat. ,,Je moet bij uitleg met plaatjes werken. Daar sta je niet altijd bij stil." Linssen: ,,De helft van mijn patiënten heeft geen internet-aansluiting. Dus als ik verwijs naar een website, dan heeft dat geen zin."

In hun poging iets aan sociale en medische problemen in de Helmondse binnenstad te doen, geven de huisartsen patiënten met diabetes 2 of longziekte COPD adviezen over hun leefstijl. Bijvoorbeeld stoppen met roken. Maar dat valt vaak niet goed. ,,Dan zegt zo iemand: roken is mijn enige pleziertje. Wil je dat afpakken?", illustreert Rob Linssen. Vaak ontbreekt kennis en begrip. ,,Onze doelgroep is van een lagere sociale klasse. De informatie die zij over hun ziekte hebben is nihil, er is geen basisidee waar het over gaat." 

Linssen ziet dagelijks waar dat toe leidt: patiënten die keer op keer met dezelfde klachten op het spreekuur komen. Of die voortdurend vastlopen. ,,Ik heb een verslaafde patiënt die iedereen een grote mond geeft. Dus hij wordt overal buiten gegooid. Hij heeft een probleem, maar ziet dat zelf niet."

Vlak bij 't Heelhuis zit een supermarkt. Amely Overmars ziet met eigen ogen waar de klanten mee naar buiten lopen: producten met veel suiker en vet. Ze verwijt dat de kopers niet. ,,Dit zijn mensen met een hele kleine portemonnee. Gezond eten is duurder, ongezond eten goedkoper." 

Zij verwijst naar een recent onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek, dat uitwijst dat in de afgelopen tien jaar gezonde producten gemiddeld 22 procent duurder zijn geworden en ongezonde producten maar 13 procent. Snoep, suiker en ijs zijn nu zelfs goedkoper dan tien jaar geleden. 

Armoede ligt vaak aan de basis van problemen, zegt Overmars. Als ze bijvoorbeeld een patiënt aanraadt om uit eigen zak maagzuurremmers te kopen, stuit ze daar op. ,,Dat kost dertien euro per week. Voor veel mensen is dat niet zo'n groot bedrag. Maar wel als het een derde van je weekbudget is." 

Wim Heres wijst op de vele initiatieven om de bevolking gezonder te maken, zoals de Diabetes Challenge. Daarbij worden patiënten met Diabetes 2 aangemoedigd om gezamenlijk te wandelen en gezonder te eten. Hij noemt de Healthy Sisters en JIBB (Jongeren In Beweging Brengen), als onderdeel van Jong Helmond Lekker Gezond. ,,We moeten die verbindingen leggen", vindt Heres.

Saamhorigheid is een lichtpunt. ,,Waar krijg ik op huisbezoek koffie aangeboden? In de kleinste huisjes", zegt Overmars. De artsen doen aan stervensbegeleiding thuis. Dan valt hen vooral op hoe hecht allochtone gezinnen zijn. Linssen: ,,Daar zit de hele familie om de stervende heen. Terwijl een paar deuren verderop een autochtoon zijn laatste dagen alleen in bed doorbrengt met de afstandsbediening van de tv."