Petitie Helmondse scholieren: ‘Schaf het examen af’

Wat ze niet willen, weten ze ook: ,,We willen voorkomen dat mensen denken: daar heb je zo’n stelletje pubers dat het centraal examen wil afschaffen", zegt Fleur. ,,Nee, wij zien dit juist als de start van vernieuwing van het onderwijs.” 

De jonge leeftijd van de Helmondse valt meteen op. Ze heeft in het basisonderwijs een groep overgeslagen en is in oktober jarig. ,,Dat maakt me een vroege leerling in vwo5.”

Het examenthema is actueel, vinden de twee. Dat komt door corona. Een complete jaargang heeft geen examen kunnen doen. ,,Dat heeft ons aan het denken gezet", zegt Jenny. ,,Volgend jaar zijn we zelf aan de beurt. Het onderwijs is zo gericht op dat examen. Dat is jammer. Wij zouden liever naar het hele proces door de jaren heen kijken.”

Er moet volgens hen iets voor het examen in de plaats komen: de formatieve ofwel inzichtgevende toets. ,,Dat is een toets waarvan het punt niet meetelt, maar dat wel aangeeft hoe je ervoor staat", legt Fleur uit. ,,Daarmee voorkom je calculerend gedrag van leerlingen op het examen, die gaan uitrekenen hoeveel ze wel of niet nog mogen halen. De resultaten moeten op een lijst komen die voor vervolgopleidingen belangrijk is. Als je als leerling normaal hoge punten haalt, haal je die bij die formatieve toetsen ook wel.”

Bovendien moeten scholen een stap zetten naar meer onderwijs op maat. ,,Als ik Engels op havo-niveau aankan en de rest op vwo-niveau, kan ik niet naar het vwo. Maar voor de havo scoor je te hoog. Dat betekent dat je eigenlijk boven de havo presteert, maar onder het vwo.”

Ze zien daarom liever dat een school geen diploma geeft, maar certificaten. ,,Als ik economie wil studeren, snap ik dat ik op vwo-niveau economie gedaan moet hebben. Maar waarom moeten dan alle vakken op vwo-niveau zijn?”

De twee Helmonders hebben hun verzoek online gezet. Ze hebben 40.000 handtekeningen nodig om hun initiatief in de Tweede Kamer op de agenda te krijgen. Dinsdag hadden ze er 256. Jenny wil later rechten studeren (‘ik ga voor rechtvaardigheid'). Haar vriendin ziet een baan in het onderwijs wel zitten. ,,Ik begin als leraar Duits, maar later wil ik graag een leidinggevende functie bij een school.” 

Fleur komt uit een echt onderwijsgezin. Haar moeder en zus werken in het onderwijs. Haar vader is rector-bestuurder van het Pius X-College in Bladel. ,,De appel valt niet ver van de boom", zegt Maarten de Veth lachend. ,,Het is mooi dat ze dit doen. Een verandering in het onderwijs is een gigantische opgave. Maar je moet ergens beginnen en dat doen zij. Ik kan het zeer waarderen dat ze voor hun passie gaan.”

Het huidige onderwijssysteem kan een opkikker gebruikten, vindt hij. ,,Als je goed luistert, zijn er veel mensen op scholen die graag wat veranderd willen zien. Veel in het onderwijs drijft op routine. Leerlingen, maar ook docenten willen meer ruimte en eigen inbreng. Als het examen in zicht komt, moet alles daarop gericht worden. Premier Rutte heeft de jeugd om ideeën gevraagd. Nou, in Helmond zitten er twee met iets waar hij vast wat mee kan.”