Dat gebeurt met een zogeheten Bibob-toets. Wie in de Peel een horecazaak of bordeel wil starten, een bouwvergunning nodig heeft of vastgoed wil aankopen, krijgt al te maken met deze controle. Dat gaat vanaf nu ook gelden voor allerlei soorten aanbestedingen. Dit moet voorkomen dat een overheidsproject wordt misbruikt door onbetrouwbare personen.

Met name de aanbestedingen waar het nodige geld mee is gemoeid, zijn kwetsbaar voor criminele activiteiten. Dan wordt dus ook de Bibob-toets ingezet. Door die tegelijk uit te voeren met het aanbestedingstraject moet worden voorkomen dat alles vertraging oploopt. Er vond de afgelopen jaren bij twijfel ook al een Bibob-toets plaats, maar dat gaat vanaf nu structureler gebeuren.

Asten, Deurne, Gemert-Bakel, Helmond, Laarbeek en Someren werken al langer intensief samen in hun strijd tegen de criminaliteit. Sinds vier jaar hanteren ze dezelfde regels voor wanneer een Bibob-onderzoek wordt ingezet. Het moet voorkomen dat een dubieuze ondernemer vanwege zo’n controle uitwijkt naar een aangrenzende gemeente waar de toets minder snel wordt gebruikt.

Bij een dergelijk onderzoek wordt de aanvrager van een vergunning of aanbesteding doorgelicht. Diegene krijgt een lijst met vragen, bijvoorbeeld of die ooit is veroordeeld. Dat wordt vervolgens verder onderzocht door de gemeente, die ook kijkt naar de mensen rond de aanvrager. 

Is hij een stroman voor een crimineel? Als de gemeente vermoedt dat er iets niet in de haak is, kan het Landelijk Bureau Bibob extra onderzoek doen. Als die het advies ‘ernstig gevaar’ geeft, is er een groot risico dat er met de vergunning of overheidsopdracht strafbare feiten worden gepleegd.

Tussen 2016 en 2020 werden er in de zes gemeentes in totaal 909 Bibob-toetsen uitgevoerd. In zestien gevallen was er reden om de hulp in te roepen van het Landelijk Bureau Bibob. Zover bekend gaf het bureau in één geval het advies ‘ernstig gevaar’ en ging er een streep door het bewuste project of aangevraagde vergunning.

Slechts één weigering op 909 Bibob-onderzoeken. Dat roept de vraag op of dit soort onderzoeken überhaupt wel nodig zijn. Voor Peter Knoops, programmaleider aanpak ondermijning, bestaat daar geen twijfel over: „Want wat je in dit soort cijfers niet ziet, is het aantal ondernemers dat aan de aanvraag van een vergunning begint en zich ineens terugtrekt als hij ontdekt dat in het traject een Bibob-toets plaatsvindt. Want dat gebeurt. Het heeft een preventieve werking. Bovendien geeft het je als overheid een sterke indicatie of je met betrouwbare partijen in zee gaat.”