Het schildersbeest Pieter Stoop is helemaal terug op het podium

Ze moesten íets doen om binding te houden met het publiek tijdens de covid-periode en dus maakte ook het Noordbrabants Museum filmpjes, van de collectie met name. In een daarvan werd een werk van Pieter Stoop (Breda, 1946) besproken en vroegen de conservatoren Hans November en Charlotte Hoitsma zich af hoe het nu toch zou gaan met de schilder.

Die oproep werd gehoord door de dochter van de in Eindhoven wonende kunstenaar en contact was snel gelegd. Tijdens het bezoek aan de kunstenaar zagen November en Hoitsma een indrukwekkende hoeveelheid olieverven en gouaches. Die zelden of nooit te zien zijn geweest én die een goede dwarsdoorsnede van zijn loopbaan vormen. Iedereen weet dan: dat schreeuwt om een tentoonstelling: ‘Pieter Stoop. Groots en Wild’ is uiteindelijk het resultaat.

Want, voor de goede orde, Pieter Stoop was een beetje in de vergetelheid geraakt. Voor zijn laatste serieuze solotentoonstelling moeten we terug naar januari 2011, bij Metzemaekers in Oirschot. En dat was een zeer bescheiden presentatie, vanwege de (toen nog) beperkte ruimte van de kunsthandel.

Wat een verschil met de jaren zeventig en tachtig in de vorige eeuw, toen solo’s te zien waren in onder meer het Van Abbemuseum in Eindhoven en het Gemeentemuseum in Arnhem. De Wetering Galerie in Amsterdam en - later ook - Galerie Lambert Tegenbosch in Heusden/Eindhoven, wijden vaak presentaties aan zijn werk.

De basis voor dat succes werd gelegd in Tilburg waar Stoop studeerde aan de Academie voor Beeldende Vorming. De Bredanaar wilde eigenlijk naar de kunstacademie, maar dat werd tegengehouden door zijn ouders. Een studie die opleidde tot (kunst-)docent, dat kon nog net. Na Tilburg volgde de Jan van Eyck in Maastricht. Daar botste hij met docent Ko Sarneel, die vond dat Stoop beter tekendocent kon worden ‘daar verder talent ontbrak’. Stoop trok zich weinig van aan, werkte onverdroten verder en won prompt in 1972 de prijs voor de beeldende kunst van de gemeente Maastricht. Over een lange neus gesproken…

Wat Stoop dan maakt, zijn abstract-expressionistische doeken. Uitgangspunt is het landschap, beter: het landschappelijke, maar dat wordt steeds meer naar de achtergrond gedrongen. Op de vaak zeer forse doeken kolken de lijnen, vlakken, strepen en de druppels over elkaar. Eerst in vooral grijze en witte tinten, later, eigenlijk vanaf 1978, gebruikt Stoop steeds meer kleur.

Die grote doeken, die zijn nodig want: ‘omdat die het mogelijk maken met mijn hele lijf te schilderen’, aldus de kunstenaar in de catalogus van de expo ‘Schilderkunst in Noord-Brabant na 1945’. Hij verdunt de verf met terpentine en strijkt laag over laag, dag in dag uit; wekenlang. Het gaat bij Stoop dan niet meer over het schilderij, het eindproduct, maar om het schilderen zelf, het proces. Of zoals Rudi Fuchs, directeur Van Abbemuseum het eerder formuleerde: ,,De essentie is niet dat Pieter Stoop het landschap als uitgangspunt neemt; het gaat erom hoe de beweging van verf en kleur het oppervlak transformeert in iets anders: de kunst van de schilder.”

En wat zie je dat goed in de - vaak wat oudere - schilderijen die nu in het Noordbrabants Museum hangen. Er is bijvoorbeeld een fors olieverf uit 1985 waarin kruisachtige vormen figureren en dat werk doet niet onder voor een Armando. En het schilderij uit 1992 waar prachtige blauwe en witte tinten elkaar bevechten, zet het werk van Ger Lataster vlakweg in de schaduw. Kortom: het schildersbeest is weer helemaal terug op het podium. Terecht.

‘Pieter Stoop. Groots en Wild’, Noordbrabants Museum, Verwersstraat 41, Den Bosch. Open: din t/m zon van 11-17 uur. Tot 3 oktober.