Komen de zoefjes in de Plateaux op de erfgoedlijst?

De bijschrijving van het specialistische ambacht op de Nederlandse inventarislijst is een opmaat naar de voordracht voor de internationale lijst voor immaterieel erfgoed van Unesco. Het verzoek daartoe wordt in maart volgend jaar door Oostenrijk samen met Nederland, België, Zwitserland, Duitsland en Luxemburg ingediend.

Het Lankheet in Haaksbergen is één van twee nog bestaande vloeiweidencomplexen in Nederland. Het andere is De Pelterheggen in natuurgebied De Plateaux in Bergeijk. Daar vond woensdag de bijschrijving op de Nederlandse inventarislijst plaats. Tijdens een rondleiding over het 13 hectare grote vloeiweidencomplex werd een inkijkje geboden in de werking van het ingenieuze systeem, waarbij graslanden door stromend water bemest worden met kalk en mineralen uit rivieren, beken en bronnen. Met behulp van de kleinste hoogteverschillen en een systeem van sloten en sluizen en kleine geulen, ook wel zoefjes genoemd, vloeit het water over de weiden, waardoor een rijk graslandschap ontstaat.

,,Het systeem is van alle tijden. Daar waar je water kon krijgen daar bevloeide je”, vertelt Eric Brinckmann van het middeleeuwse vloeiweidencomplex Het Lankheet.

In 1850 werd het vloeiweidencomplex De Pelterheggen aangelegd. De schrale zandgrond wordt er vruchtbaarder door kalkrijk Maaswater aan te voeren. De vloeiweiden worden door Natuurmonumenten nog altijd gebruikt voor de productie van hooi en gras. ,,Ze zijn er destijds niet voor aangelegd, maar de weiden zijn heel belangrijk voor de biodiversiteit in het gebied. Het systeem is ook actueel gezien de klimaatopgave waar we voor staan. Het kan onder meer worden gebruikt om water te conserveren”, vertelt gebiedsmanager Rob van Schijndel van Natuurmonumenten.

Toen Natuurmonumenten De Plateaux in 1982 aankocht werd er gestart met het herstel van de vloeiweiden. Die waren na de intrede van kunstmest langzaam in verval geraakt. Van Schijndel: ,,We zaten dicht bij het verlies van deze traditie. Er waren nog maar een paar mensen die wisten hoe het systeem werkte. Ook nu is dat nog zo. In de toekomst willen we dit beter verankeren.”