Oirschot brengt landschappen in kaart en schetst toekomst; houvast voor plannenmakers en inwoners

Waar in de gemeente kunnen in de toekomst zonneparken en windmolens terechtkomen? Wat is mogelijk met boerderijen en stallen die leeg komen te staan op het platteland? Hoe voorkom je verdere verdroging van natuurgebieden door klimaatverandering? Waar kunnen de vele extra woningen worden gebouwd die nodig zijn?

Het zijn vragen die in de komende jaren veelvuldig bij gemeenten en andere overheden op het bordje liggen. Ruimte is schaars. Er zal in toenemende mate om gestreden worden, want de belangen van burgers, projectontwikkelaars, natuurbeschermers, bouwers en boeren lopen vaak sterk uiteen.

Om tot gefundeerde keuzes te komen als er plannen en ideeën op tafel komen, heeft Oirschot een inventarisatie gemaakt van de kenmerkende gebieden binnen de gemeentegrenzen. Ze zijn beschreven, geanalyseerd en in beeld gebracht in een zogenoemd ‘landschapskwaliteitsplan’; een boekwerk waar anderhalf jaar over is gedaan en dat een houvast geeft: waar wil je met een bepaald gebied naartoe in de komende twintig jaar?

,,Enerzijds wordt het gebruikt om te toetsen”, zegt wethouder Piet Machielsen (CDA/ruimtelijke ordening). ,,Als er initiatieven komen, kijk je: wat staat er in het plan en is het passend? Maar het is ook een toekomstbeeld: hoe kijken we naar Oirschot en zijn landschappen? Als we iets doen, moet het ook echt meerwaarde hebben voor de kwaliteit van dat gebied, voor het erfgoed, voor de activiteiten die daar plaatsvinden. In die zin heeft het plan ook een wervend karakter.”

In totaal zijn zestien landschappen beschreven. Acht deelgebieden ervan zijn nog verder uitgewerkt. Welke ontwikkelingen zijn gewenst of juist ongewenst? Het plan gaat bijvoorbeeld in op de Oirschotse Heide met de kazerne en oefenende militairen, de restanten van het legerkamp van Willem I en de ontwikkeling van de Groene Corridor; op het Spoordonkse Watermolenlandschap, waarbij het beekdal meer en meer de functie van waterberging krijgt; op de ontwikkelingen tussen de Mortelen, de Beerze en de Kampina, waar met name duurzame, extensieve landbouw een plek moet krijgen; op alle bestaande en toekomstige ontwikkelingen rond de kleine en de grote Beerze; op de typisch Oirschotse woongemeenschappen als Straten en Boterwijk; op de zones rond belangrijke verbindingen als de A58 en het Wilhelminakanaal.

Bij het maken van het document heeft de gemeente contact gehad met tal van partijen, zoals waterschappen, heemkundekringen, boerenorganisatie ZLTO en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De gemeenteraad is tot twee keer toe bijgepraat en is in juni aan zet om er een klap op te geven. Eerst worden op 3 februari vier digitale informatiebijeenkomsten gehouden, waarbij het plan wordt gepresenteerd en vragen kunnen worden gesteld. Inwoners kunnen zich aanmelden. Het plan ligt vanaf woensdag ter inzage en staat open voor inspraak. Alle informatie is dan te vinden op de site van de gemeente.

Hoewel voor elk deelgebied een toekomst wordt geschetst, is het niet zo dat inwoners of ondernemers van het ene op het andere moment voor ingrijpende veranderingen of beslissingen komen te staan. Wethouder Esther Langens (Dorpsvisie/duurzaamheid en transitie veehouderij) noemt het plan ‘een stip aan de horizon’. ,,Het helpt ons om het gesprek aan te gaan als er plannen en ontwikkelingen zijn. Met de initiatiefnemer, maar zeker ook met de omgeving, die weleens het gevoel heeft dat ze achter de feiten aanloopt. Met dit document krijg je meer een gelijk speelveld, omdat je op voorhand meer informatie hebt; wat gebeurt er in het gebied, waar willen we als gemeente naartoe, welke ontwikkelingen zijn gewenst of juist niet?”