Secuur werk met groot materiaal bij molen in Hapert

Gespannen kijkt molenaar Jos Jansen toe. De rust van de medewerkers van Molenbouwer De Jongh uit Veldhoven verraadt de routine van hun vakmanschap waarmee ze deze precaire klus klaren. Twee mannen boven bij de molenkap geven hun instructies aan de kraanmachinist. Zo zorgen ze ervoor dat de houten balken – beide ruim 25 meter lang – zonder de molen te beschadigen op de grond komen te liggen.

De roeden van een molen zijn de twee lange houten balken waaraan het raamwerk van de wieken wordt vastgemaakt. Samen vormen ze het wiekensysteem. ,,Dat was aan vervanging toe”, vertelt de molenaar.

Het raamwerk is eerder al verwijderd en wordt vervangen door een nieuw systeem. Om de roeden uit de askop te tillen is groot materiaal aangerukt. ,,De balken zijn licht gebogen. Zo vangen de wieken meer wind. We moeten ervoor zorgen dat er bij het hijsen geen kracht op de askop komt. Die is van gietijzer en zou dan kunnen scheuren”, legt hij uit.

De Hapertse korenmolen dateert van 1898. ,,Vrij jong”, aldus Jansen. ,,Er werden toen ook al molens afgebroken. De toenmalige bouwer van de Hapertse molen gebruikte dat tweedehands materiaal.”

De naamloze molen is zoals ze dat noemen een bovenkruier en grondzeiler (een grondzeiler is een windmolen die vanaf de grond kan worden bediend, red.). Het bouwwerk is statisch. De kap met de wieken kan vanaf de grond ‘naar de wind’ worden gezet. ,,Een klein fabriekje. Knap hoe ze dat vroeger zo hebben kunnen maken”, verklaart Jansen zijn fascinatie. ,,Techniek en natuur komen hier samen. Ik ben een techneut, maar als molenaar werk ik met het weer. Als er wind is, is er werk.”

Volgens hem zijn er ongeveer elfhonderd molens in gebruik in Nederland. Jansen woont in Dommelen. Na zijn opleiding bij de Collse Watermolen, 45 jaar geleden, raakte hij betrokken bij meerdere wind- en watermolens in de regio. Sinds 2004 werkt hij als vrijwillige molenaar met de graanmolen in Hapert. Hij nam het stokje over van Lieuwe Tilma.

Bladelnaar Ben van Roosmalen is sinds begin van dit jaar als ‘molenaar in opleiding’ de vaste hulp bij het malen en het geven van rondleidingen. ,,We zijn om de veertien dagen op zaterdag open. Dan malen we maïs. Gratis, voor hobbyisten. Het is belangrijk dat de molen blijft draaien. Hij moet in leven blijven. Gelukkig is er veel belangstelling.”

Deze onderhoudswerkzaamheden zijn onderdeel van het meerjarenplan, dat de gemeente Bladel – als eigenaar – heeft opgesteld. Naast het vervangen van de wieken worden een dwarsbalk (de korte spruit) en een steunbalk (het staartstuk) vernieuwd. Op maandag 30 november worden de roeden weer teruggeplaatst.