Bier zonder alcohol is vaak lekker, wijn meestal niet en dat komt door 'het gat’

Nog niet zo lang geleden was de hoeveelheid alcohol in wijn een teken van kwaliteit. Maar de vraag naar minder alcohol neemt toe. Wijnschrijver Harold Hamersma merkt het als hij proeverijen geeft. ,,Wat is het alcoholpercentage, meneer Hamersma?” Op de website van De Grote Hamersma is ‘alcoholvrij’ de meest gebruikte zoekterm en de verkoop van wijn zonder alcohol nam het afgelopen jaar met de helft toe.

Waar vraag is komt aanbod. ,,Enige tijd terug proefde ik voor het AD 85 verschillende alcoholvrije wijnen”, zegt Hamersma. ,,Daarvan bleken er uiteindelijk maar acht geschikt voor menselijke consumptie. En net heb ik flink wat nieuwe labels van Gall & Gall geproefd. Daar trof ik er weer een paar, maar het hield nog niet over. Met name met rood is het behelpen.”

Enthousiaster is het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid: Stap. Dat is minder logisch dan het wellicht lijkt. Stap, maar ook verslavingsdeskundigen, zijn bepaald niet enthousiast over alcoholvrij bier. Zoals een e-sigaret de drempel verlaagt om sigaretten te gaan roken, verlaagt alcoholvrij bier de drempel om bier met alcohol te gaan drinken, is de redenering.

,,Met het promoten van alcoholvrij bier worden jongeren onder de 18 vertrouwd gemaakt met biermerken”, zegt Stap-directeur Wim van Dalen. ,,Dat maakt de stap van alcoholvrij bier naar bier met alcohol kleiner. Wij raden ouders dan ook nadrukkelijk af om jongeren onder de 18 alcoholvrij bier te laten drinken.”

Anders is dat bij wijn, zegt Van Dalen. ,,De promotie van het merk speelt een minder belangrijke rol dan bij bier. Er zijn simpelweg te veel wijnmerken.” Hoewel dat nog niet is bewezen, denkt Van Dalen dat de promotie van alcoholvrije wijn minder negatieve bijwerkingen heeft dan de promotie van alcoholvrije biermerken. Voor volwassenen kan het een goed alternatief zijn.

Tijn Elferink vertelt in deze aflevering van de podcast Koken&Weten hoe het zit met wijn en bier:

De enige hobbel is dan nog de smaak. Hoe kan het dat alcoholvrij bier beter is dan alcoholvrije wijn? Bier wordt gemaakt van gerst en wijn van druiven. Ook zijn de regels voor wijn strenger; om een drank alcoholvrije wijn te mogen noemen, moet het eerst wijn zijn geweest. De beste alcoholvrije wijn die Hamersma ooit dronk, was geen wijn. ,,Het was een soort van lekker, iets dat je voor je plezier drinkt.”

Maar het belangrijkste verschil tussen alcoholvrij bier en alcoholvrije wijn is wat Hamersma ‘het gat’ noemt. ,,Bier gaat van zo’n 5 procent alcohol naar 0 en wijn van 13 à 14 naar 0. Dat is moeilijker en dat proef je. Daarom zijn er wijnen waar de alcohol gedeeltelijk wordt verwijderd. Dan blijft er zo’n 8,5 procent achter, maar de kwaliteit houdt niet over. Het blijft leeg of gekunsteld smaken.”

Er zijn volgens Hamersma ook wijnen die van nature minder alcohol bevatten. ,,Het zijn meestal witte wijnen uit het Portugese noorden, Muscadet uit de Franse Loire en Duitse Rieslings.” Voor deze wijnen worden andere gisten gebruikt en de druiven worden onrijper geplukt. ,,Minder rijp, betekent minder suiker en dat betekent minder alcohol.” Wijnen met een natuurlijk laag alcoholpercentage bevatten zo’n 10,5 tot 11 procent alcohol. Een verschil van 3 procent klinkt misschien niet veel, maar het is een slok op een borrel. Een wijn met 13,5 procent alcohol bevat bijna 30 procent meer alcohol dan een wijn van 10,5 procent.

Minder alcohol is volgens Stap goed, maar geen alcohol is beter. Hamersma gelooft het meest in minderen. ,,Drink niet die hele fles leeg. Drink een glas en drink dan een goed glas.” Wie toch voor alcoholvrij wil, kan volgens de wijnschrijver het best kiezen voor een witte, mousserende wijn en die koud serveren. ,,De kou en de belletjes verdoven je smaakpapillen waardoor je minder goed proeft.”

Bier bevat van nature zo’n 5 procent alcohol, wijn zo’n 13. Het gat van 5 naar 0 is kleiner en dus makkelijker. Zeker alcoholvrije rode wijn blijft behelpen. Ben je aangewezen op alcoholvrije wijn? Kies dan een witte, mousserende wijn en drink die koud.

Tips, trucs en inspiratie over eten vind je in de video's hieronder: