Experts: Als je kinderen dan toch limo geeft, schenk er dan eentje met zoetstoffen

Limonadesiroop heeft wat gezondheid betreft geen slechte reputatie. Afgaand op de slogans van drie bekende merken is Karvan Cévitam de ‘fruitige dorstlesser’, Teisseire is ‘puur en gemaakt van echte ingrediënten’ en met Slimpie is het ‘verantwoord genieten’. Klinkt mooi, en helemaal onwaar is het niet, want in de basis is siroop inderdaad gemaakt van fruit. Het sap van de oorspronkelijke fruitsoort wordt bewerkt, volgens Femke Boekhorst, diëtist van Gezondeten.nl. Het vocht wordt onttrokken tot een zeer geconcentreerde siroop ontstaat, oftewel een vruchtenconcentraat. 

Op het etiket van de meeste siropen prijkt vruchtenconcentraat ergens bovenaan de lijst, aangevuld met toevoegingen als suikers, aroma’s en vitamines. Karvan Cévitam zet pontificaal ’75 procent puur fruit op de fles’,  wat dus eigenlijk vruchtenconcentraat behelst. Het verschil is van belang, aangezien het concentraat nog maar heel weinig met vers fruit te maken heeft, benadrukt Boekhorst. ,,Tijdens het bewerkingsproces gaan de belangrijke bestanddelen uit fruit grotendeels verloren, zoals vitamines, mineralen en voedingsvezels. Die laatste zorgen bijvoorbeeld voor een verzadigd gevoel en een goede darmwerking.’’ 

Volgens Martijn Katan, hoogleraar voedingsleer aan de Vrije Universiteit van Amsterdam is het vruchtenconcentraat niet meer dan ‘een chique vorm van suiker’. Het voegt qua voedingswaarde weinig tot niets toe, en bevat enkel fruitsuikers. Wat Karvan Cévitam trouwens héél vernuftig doet, bemerken de experts, is dat het merk extra vitamines toevoegt aan de limonadesiroop: B3, B5, B6, C en E. Ook wat dat betreft is Boekhorst niet onder de indruk: ,,De algehele vitamine-inname is nog steeds verwaarloosbaar. Het is vooral een slim trucje om siroop gezond te laten lijken.’’

Bovendien – en dat is Katan zijn algehele oordeel – moeten kinderen hun vitamines helemaal niet binnenkrijgen uit limonade. ,,Wat dacht je van gewoon eten: volkorenbrood, margarine, melk, groente, een beetje vlees en vis, etcera.’’ Siroop maakt voor beide experts geen deel uit van ons vaste voedingspatroon – dat geldt ook voor de kinderen. ,,Suikers in sappen glijden ongemerkt naar binnen, verzadigen niet, en maken dat kinderen wennen aan zoete drankjes’’, aldus Katan. 

In plaats daarvan is het advies kinderen voornamelijk water en thee te schenken, al ontkomen ouders waarschijnlijk niet aan een glaasje limonade op zijn tijd, beamen de experts. In dat geval liggen er ook 0 procent suiker-siropen in de schappen. Naast de van nature aanwezige suikers (lees: vruchtenconcentraat), heeft de fabrikant in deze siroop niets aan vrije suikers toegevoegd. In plaats daarvan is voor zoetstoffen gekozen. 

Fabrikanten maken gebruik van stevioglycosiden en sucralose (Karvan Cévitam en Teisseire) en sucralose en acesulfaam-K (Slimpie). ,,Het gaat in al deze gevallen om - wat je noemt - intensieve zoetstoffen. Deze zijn maar liefst twee- tot driehonderd keer zoeter dan gewoon tafelsuiker. Je kunt er dus van uitgaan dat deze siropen een héél lekker, zoet smaakje hebben’’, zegt Boekhorst. Hoewel het gebruik van de zoetstoffen veilig is bevonden, adviseert zij zeer zeker niet om onbeperkt limonade te drinken. ,,Kinderen bereiken sneller dan volwassenen de aanvaardbare dagelijkse inname. Dat kan al met een paar glaasjes per dag (zo’n 2 à 3), bovendien is er nog veel onduidelijk over de langetermijneffecten van het veelvuldig, intensief gebruik van zoetstoffen.’' 

Bovendien - en dat is heel belangrijk, volgens beide experts - werken de ultrazoete smaken gewenning in de hand, wat ervoor zorgt dat kinderen verlangen naar nóg meer zoetigheid. Niet handig, als je overgewicht en gebitsproblemen wil voorkomen, denkt Katan. Wel hebben de zoetstoffen in Karvan Cévitam, Teisseire en Slimpie een groot voordeel. Anders dan gewone suiker, leveren ze namelijk niet tot nauwelijks calorieën. 

,,Zoetstoffen in plaats van suiker kunnen ervoor zorgen dat kinderen minder dik worden’’, aldus Katan. Al bestaat er tegelijkertijd veel onduidelijkheid over het onderwerp bij onderzoekers, en in hoeverre zoetstoffen helpen bij overgewicht. ,,Zoetstoffen in plaats van suiker lijken een klein, gunstig effect te hebben op lichaamsgewicht’’, zegt ook Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid. Maar let wel: ,,Het gebruik ervan is geen effectieve manier van afvallen.’’

Conclusie: beide experts prefereren de siroop zonder toegevoegde suikers. Ook die bevat weliswaar suiker - vermomd als fruitsuikers uit het vruchtenconcentraat - maar wel aanzienlijk minder. Vooropstaat dat siroop een lekkernij is voor af en toe. ,,Geef kinderen in de basis zoveel mogelijk pure producten zonder suiker of zoetstoffen, zo leren ze onbewerkte producten zoals fruit te waarderen’’, tipt Boekhorst.

Of het nog uitmaakt welke van de drie ‘suikerloze’ varianten je aanschaft (Karvan Cévitam, Teisseire of Slimpie), denkt Boekhorst van niet. De ene zoetstof is niet per se beter dan de andere. Welke soort je kiest is afhankelijk van je smaak, veel mensen vinden stevioglycosiden niet lekker, omdat deze een bittere nasmaak geeft.’’ Katan kiest - als hij moet - voor Slimpie, want deze bevat écht nul suikers; doordat het merk zo min mogelijk vruchtenconcentraat gebruikt. 

Dit doen koffie en energiedranken voor volwassen die gaan sporten: