Hollanders saai met hun avg’tje? Welnee, in 1724 kookten Nederlanders al met koriander en komijn

Hoe is het idee ontstaan voor de podcast De Smaak van Nederland - van spruiten tot sushi?
,,Het idee kwam van de Koninklijke Bibliotheek. Zij wilden iets maken over de diversiteit van de Nederlandse eetcultuur, toen zijn we gaan sparren en terecht gekomen bij een vijf thema’s die niet de hele Nederlandse eetcultuur samenvatten, maar wel een belangrijk deel belichten.”

Allerlei eetculturen komen langs, zoals de Indische, Indonesische en Franse eetcultuur. Vanwaar die keuze?
,,Deze landen hebben enorm veel invloed gehad in Nederland. Als je in de geschiedenis duikt, zie je dat Nederland al heel lang allerlei culinaire invloeden en ingrediënten uit verre landen heeft in de keuken. Ik denk dat de Indische keuken, vanwege de kolonisatie van Indonesië, de Nederlandse keuken mede heeft gevormd. Een rijsttafel is bijvoorbeeld heel Hollands. Frankrijk en Suriname zijn belangrijk geweest, en ook de Chinese keuken, daar zijn generaties mee opgegroeid. Dat je naar een Chinees of Indisch restaurant kon en dat je kon gaan ‘chinezen’, dat was gewoon een uitdrukking. Daar hebben we dus een beetje naar gekeken, wat is invloedrijk en waar zitten de verhalen?”

Wat is er zo interessant aan de Nederlandse culinaire geschiedenis?
,,Kookboeken zijn natuurlijk superpopulair. Eten is sowieso een leuk en lekker onderwerp en via eten is het heel makkelijk om verschillen te overbruggen. Via eten leer je ook iets over mensen en leer je iets over de omgeving waarin ze wonen, de cultuur, de geschiedenis. Een gerecht vertelt meer dan alleen maar de voedingswaarden die erin zitten, dat vind ik zo interessant. Aan de hand van eten en gerechten kun je heel veel achterhalen, hoe mensen denken, hoe mensen werken, wat voor seizoen het is, wat voor tradities ze hebben.”

Heb je ontdekkingen gedaan tijdens het maken van de podcast?
,,Ik wist wel dat eeuwen geleden in Nederland schapenvlees met pruimen werd gegeten. Voor mij is dat een heel Arabisch gerecht, lamsvlees met bijvoorbeeld pruimen of abrikozen. In gesprek met culinair historica Charlotte Kleyn en de collectiespecialist cultuurgeschiedenis van de KB, Anna Rademakers, kwam ik erachter dat het oudste Nederlandse kookboek dat er is, Het Hollands, of Neerlands kookboek uit 1724, vol zit met gerechten, met rozenwater, granaatappel, komijn, koriander, dat verwacht je helemaal niet. Ik ben in Nederland opgegroeid in de tijd eind jaren 70, begin jaren 80. De Hollandse pot was toen aardappelen, vlees en groente, dat was gekookt met zout en peper en dat was het. Dan is het dus hartstikke leuk dat voorbij die AVG veel spannendere gerechten al bekend waren in Nederland. Natuurlijk at niet iedereen die gerechten, zoals tegenwoordig ook niet iedereen de luxe sushi eet of naar een sterrenrestaurant gaat. Maar het feit dat het er wás, is gewoon heel leuk om te zien, en ook nog vastgelegd in een kookboek. Logisch, die VOC was er natuurlijk niet voor niets, maar het is grappig om te zien hoe die eetcultuur steeds weer verandert, net zoals mode verandert.”

Wat is jouw favoriete keuken?
,,Mijn maag en hart zijn groot genoeg voor heel veel keukens. Wat eten betreft ben ik polygaam. De Marokkaanse keuken is voor mij thuis, ik hou van de Arabische keuken. Maar ik ben ook dol op de verfijning van de Japanse keuken en op India en Indonesisch. In verre keukens vind je altijd iets herkenbaars of iets nieuws dat je nooit meer kwijt wilt, fantastisch. Van de Nederlandse pot ben ik niet zo’n fan, hoewel ik weet dat die zo veel diverser is dan alleen maar die aardappelen, groente en vlees. Heel Nederlands ben ik wel in mijn liefde voor drop, stroopwafels, kaas. En de bitterbal.”

Hoe zien we al die smaken terug ons bord?
,,De hedendaagse eetcultuur is superdivers. Als je kijkt naar het verschil tussen de jaren 80 en Nederland nu, dan heeft Nederland de multiculturele keuken enorm omarmd. Vroeger kon je nog geen aubergine in de supermarkt vinden, nu zijn er Aziatische supermarkten, Turkse en Marokkaanse slager... Alles is te krijgen. Ik vind het leuk dat het eten het hele land heeft veroverd. Iedereen eet alles door elkaar.  Je zou door het politieke en maatschappelijke debat denken dat verschillen niet samengaan. Maar als je vervolgens kijkt naar wat we eten, dan zie je dat het echt perfect samen gaat. Het lijkt mij dat als je het in je mond kunt stoppen, dan kun je ook met die verschillen samenleven. We boffen echt met wat we allemaal hebben.”

De podcast-serie is gemaakt naar aanleiding van de jaarlijkse Kookboekenweek van 5 tot 14 november.