Kan corona zich verspreiden via strooigoed?

De GGD kwam met een pepernotenprotocol met adviezen om veilig Sinterklaas te vieren. Vanzelfsprekend zijn de basismaatregelen van belang: geef elkaar voldoende ruimte, was goed je handen bij binnenkomst. Ontvang de Sint het liefst buiten en bij voorkeur in groepen die vaker bij elkaar zijn. Het strooigoed kan het beste verpakt worden gegeven, schrijft de GGD.

Overdreven en niet nodig, zegt Rijkelt Beumer, microbioloog aan de Wageningen Universiteit. ,,Het is voor veel kinderen een waar genoegen om pepernoten te rapen die door Piet worden rondgestrooid.” Pepernoten die in huis terechtkomen, kun je gerust van de vloer opeten. Ook in schoolgebouwen en op schoolpleinen is het volgens hem geen probleem om ze te rapen, zelfs van de straat.

Toch gaat de zogenoemde vijfsecondenregel volgens Beumer niet op. Als je iets laat vallen en dat binnen vijf seconden opraapt, zouden bacteriën en andere micro-organismen geen kans hebben gehad. ,,Als iets vochtigs valt, zoals een boterham die omgekeerd op de grond terechtkomt, kan dat best micro-organismen van de vloer overnemen”, zegt Beumer. ,,Ook binnen een paar tellen.” Daar zou je in theorie ziek van kunnen worden. ,,Aan de andere kant: in huis op de vloer tref je weinig ziekmakende bacteriën aan, tenzij je er met hondenpoep onder je schoen rondloopt.”

Hoeveel bacteriën er blijven plakken aan een boterham die op de grond valt, hangt van een aantal factoren af. Zoals hoe hard de boterham op de grond drukt. Aangezien een boterham veel meer weegt en een groter oppervlak heeft dan een pepernoot, zal de boterham dus meer micro-organismen opnemen.

,,Bacteriën kunnen zich niet bewegen”, legt Beumer uit. ,,Ze liften met de wind of materiaal mee. Als er geen intermedium is dat een beetje vochtig is, komen ze niet eens makkelijk los van de grond om te hechten aan bijvoorbeeld een pepernoot. Pepernoten zijn hard en droog, dus dat is niet aan de orde.”

Toch kunnen er best micro-organismen op de pepernoten terechtkomen, maar de nootjes zijn zo droog dat bacteriën niet kunnen groeien. ,,Als je de nootjes opeet zijn de aantallen dusdanig laag dat je er niet ziek van wordt”, aldus Beumer.

Het wordt een ander verhaal als de grond vochtig is en pepernoten bijvoorbeeld tijdens de intocht op straat worden rondgestrooid en in de berm terechtkomen. ,,Daar is het wat viezer en omdat er water is, is er bacteriegroei mogelijk. Dan zou ik ze liever laten liggen. Maar dan nog: 99 procent van de micro-organismen die je zou kunnen aantreffen, is ongevaarlijk. Het zijn dezelfde als bijvoorbeeld op rauwe groenten of je huid.”

Over het coronavirus hoeven we ons in dit geval geen zorgen te maken. Misschien wel doordat er mensen samenkomen, maar niet vanwege overdracht via pepernoten. ,,Om besmet te worden met het coronavirus, moet je de deeltjes in je luchtwegen binnenkrijgen”, weet Beumer. ,,Er is door verschillende onderzoeksgroepen onderzoek naar gedaan en voedsel blijkt geen bron van transmissie van het coronavirus.”