Kun je aan je scheten ruiken wat je hebt gegeten?

We laten minstens 15 tot 25 winden per dag, waarvan de meesten onbewust. Een scheet is niets meer dan lucht in de darm, legt Ben Witteman uit. Witteman is maag-darm-leverarts in ziekenhuis De Gelderse Vallei in Ede en buitengewoon hoogleraar Voeding en darmgezondheid aan Wageningen University. ,,Op zich zijn winden heel goed voor de stoelgang. Want meer darmvolume betekent dat je meer aandrang hebt. Maar te veel gas kan lastig zijn.”

Meestal zijn het vezels die tot gasvorming leiden, bijvoorbeeld uit bonen. Die worden in de dikke darm afgebroken tot vrije vetzuren. Maar het zijn vaak de suikers die voor problemen zorgen. Zogenoemde korteketensuikers om precies te zijn, zoals fructose in fruit, fructanen in tarwe, lactose in melk en polyolen in zoetstoffen.

Voor deze korteketensuikers wordt de afkorting Fodmap gebruikt. ,,Normaal wordt alle voeding in de dunne darm opgenomen”, zegt Witteman. ,,Als je veel of slecht verteerbare suikers eet, dan lopen die suikers over naar de dikke darm. Daar vergisten de bacteriën die korteketensuikers, waarbij veel gas ontstaat. Vooral mensen met het prikkelbare darmsyndroom hebben daar last van.”

Luister naar Tijn Elferink in gesprek met Koken&Eten-redacteur Ellen den Hollander over winden:

Amerikaanse hype

Het verhaal dat nu in Amerika de ronde doet, is dat bij mensen met het prikkelbare darmsyndroom (PDS) bacteriën uit de dikke darm omhoog kruipen naar de dunne darm (waar normaal gesproken weinig bacteriën zitten). ,,Bacteriën uit de dikke darm nestelen zich daar en geven gasvorming. Omdat de diameter van de dunne darm kleiner is, leidt dat eerder tot klachten. Hoewel bacteriën wel eens omhoog kruipen zien we dit vooral bij mensen die een darmoperatie hebben ondergaan of een bewegingsstoornis hebben van de darm. Daarom durf ik met enige voorzichtigheid te zeggen dat dit verhaal een mythe is.”

Een andere mythe is dat een wind ophouden slecht zou zijn. We zijn eraan gewend geraakt om winden op kantoor en in de bus in te houden. ,,Dat gaat meestal prima”, zegt Witteman. ,,Soms komen er patiënten op mijn spreekuur met op hun telefoon foto’s van een bolle buik. Ze zijn bang dat hun buik kapot springt. Ik kan ze geruststellen: dat gebeurt niet.”

Een wind uitademen

Als je voelt dat het gewoon lucht is laat je ‘m gaan en kijk je gewoon naar je buurman alsof hij de geur verspreid heeft
Ben Witteman, maag-darm-leverarts

Je voelt een wind pas als die zich in het rectum bevindt; het laatste deel van de darm. Daar kun je het verschil voelen tussen lucht, vocht en vaste ontlasting. ,,Dus als je voelt dat het gewoon lucht is laat je ‘m gaan en kijk je gewoon naar je buurman alsof hij de geur verspreid heeft”, zegt Witteman. Hou je een wind in, dan ‘schiet’ hij van het rectum terug naar de dikke darm. De darmwand neemt de wind dan op. Een deel van deze gassen verdwijnt via de uitademing. ,,Wees gerust”, zegt Witteman. ,,Zelfs als het een wind met een rare geur is, gaat je adem niet naar poep ruiken.”

De meeste winden ruiken sowieso niet, al kennen we allemaal die ene die wel stinkt. ,,Bij ons in de assistentenkamer hangt een tegeltje: ‘Geef Witteman een scheet en hij weet wat je eet.’ Dat is wel erg zwart-wit, maar feit is dat koolhydraatwinden zurig ruiken en eiwitwinden een rotte geur geven. Ik heb het zelf als ik sla eet. Dan zegt mijn vrouw: voor jou voorlopig geen sla meer.”

Vrouwenwind

Vrouwenwinden zouden erger stinken dan die van mannen, maar daar gelooft Witteman niet in. ,,Dan hebben ze mij in ieder geval niet getest.” Het is volgens de hoogleraar wel zo dat het meer geaccepteerd is dat mannen scheten laten. ,,Vrouwen houden winden dus meer op. We zien ook meer vrouwen met klachten dan mannen. Mogelijk omdat ze winden meer ophouden?”

Het oordeel

Het is waar dat koolhydraatwinden (een zure geur) anders ruiken dan eiwitwinden (een rotte geur). Een wind ophouden is niet slecht, maar er een laten is wel prettiger. Misschien heeft het vele thuiswerken nog wel een voordeel: je kunt ze lekker laten vliegen; het lucht letterlijk op.

Dit artikel is eerder verschenen op deze site op 6 augustus 2020.

Mattie van QMusic geeft hier advies over hoe je te gedragen als je een wind in gezelschap laat: