Schil wel of niet opeten? Dit zijn redenen om het niet te doen

Allereerst: wat is een schil om groenten en fruit precies? ,,Een vrucht of een plant heeft een beschermende laag die uit verschillende deellagen bestaat”, zegt Bart Nicolai. ,,Helemaal aan de buitenkant van groenten en fruit zit een waslaag. In die laag is water onoplosbaar en het kan er niet door.”

Die laag gaat vochtverlies tegen, legt de voedingsexpert en hoogleraar bij de KU Leuven en het Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten uit. ,,Vooral bij appels voel je dat laagje vaak: je krijgt er zo’n vettige film door.

Die waslaag is essentieel, want als die er niet op zou zitten, is de vrucht binnen een aantal dagen meteen verschrompeld. Daaronder zit een biopolymeerlaag, een soort van natuurlijk en onschadelijk ‘plastic’ dat zorgt voor de sterkte.”

,,Die laag beschermt de groente of het fruit tegen aanvallen van insecten en schimmels die zich op de schil proberen te nestelen. De cellen daaronder geven de groente of de vrucht zijn kleur.”

De schil is belangrijk voor de groenten en het fruit zelf, maar heeft de mens ook iets aan zo’n schil? ,,Schadelijk is de schil zeker niet", aldus Nicolai. ,,Dat is natuurlijk omdat dieren in de natuur de vruchten ook met schil en al opeten.

Dieren eten de vruchten op, verplaatsen zich naar iets verderop, doen hun ontlasting en geven de pitjes van die vrucht af. Zo verspreiden ze de opgegeten vruchten een beetje verwijderd van de moederplant en ontstaat er een nieuwe plant. Het is daarom niet interessant om planten een giftige schil te geven. Anders zou die ook snel uitsterven.”

Veel mensen gaan die schil daarentegen toch liever weghalen voor consumptie. Maar waarom doen we dat als die toch niet giftig is volgens de natuur? ,,De schil beschermt de vrucht, maar tegelijkertijd moet die ook heel wat meemaken, waardoor er putjes en vlekjes ontstaan.”

Peren hebben bijvoorbeeld regelmatig schuurschade: bruine vlekken door de takken die er tegen wrijven als ze nog aan de bomen hangen. ,,Ik kan me voorstellen dat de mens op een bepaald moment vond dat dit er niet zo smakelijk uitzag. Door te schillen, zag het er opnieuw beter uit.”

,,Dat schillen van fruit is trouwens ook cultureel bepaald.” In België en Nederland eten veel mensen weleens een appel ongeschild, weet Nicolai. ,,In Spanje doen ze dat nooit. In zuidelijke landen is het bovendien warmer. Het is lastiger om insecten weg te houden tegenover hier bij ons, daarom schillen ze meer. Er is geen enkele commerciële vrucht of groente die níét veilig is voor consumptie. Er zijn dus ook geen soorten die met schil onverteerbaar zijn.”

,,De voornaamste bron van calorieën bij vruchten zijn de suikers. Maar omdat er in de schil weinig of geen suikers zitten, ga je maar weinig extra calorieën opnemen door de schil. Wel geldt: hoe dichter je bij de schil en dus verder weg van de kern van de vrucht komt, hoe meer vitamines zoals vitamine C er zitten.

Dat geldt ook voor antioxidanten. Als je de schil verwijdert, verwijder je die voedingsstoffen mee. Maar daarbij geldt eveneens: een schil is heel erg dun. Er zitten op de schil wel wat voedingsstoffen, maar door die dunheid ervan gaan die hoeveelheid voedingstoffen relatief weinig effect hebben op de totale voedingswaarden. Als je vruchten schilt, verlies je dus weinig voedingswaarde.”

Van de ene vrucht of groente is het al normaler dan van de andere om de schil ervan op te eten. Neem nu een kiwi, waarom zou je die harige schil mee-eten? ,,Het is op zich geen probleem”, aldus Nicolai. ,,Je kan die schil gerust opeten, de kiwischil is niet giftig, maar echt lekker kan je het ook niet bepaald noemen. Daarom dat we raar opkijken wanneer iemand zijn tanden er zo in zet. De schil smaakt niet lekker.”

Is de niet-lekkere smaak dan de échte reden waarom we besluiten te schillen, los van hoe het eten eruitziet? ,,Dat is inderdaad één van de redenen", vervolgt de professor. ,,Mensen verwachten een zure of zoete smaak. Andere smaken zoals bitter associëren we niet meteen met fruit. In bananenschillen zitten bijvoorbeeld weinig zure of zoete smaakstoffen, je zal daarom niet snel iemand een bananenschil zien opeten.”

Ook wat groenten betreft, zijn er niet veel schillen die je niet kunt eten. Al zullen ze niet allemaal even smakelijk zijn. ,,Om ze te koken, doe je meestal de buitenste blaadjes van een groenteschil weg, omdat die misschien al een bruine of vuile rand kregen. Bij een prei zie je het zand soms nog zitten: dan is wassen en schillen niet slecht. Net zoals bij kolen. Ingrediënten zoals witlof worden vaak eerst wat opgeschoond voor ze worden verkocht.”

_{Tekst loopt door onder de afbeelding.}

Een derde mogelijk antwoord op de vraag waarom we groenten en fruit schillen: pesticiden. Daar kan je niet meer omheen. ,,Voor fruit dat tot een jaar lang moet bewaard worden, zoals appels, zijn antischimmelmiddelen cruciaal om de vrucht vers te houden. Binnen pesticiden bestaan er twee soorten", vertelt Nicolai.

,,De systemische pesticiden worden door de plant opgenomen en zitten overal in de vrucht. Daarnaast heb je de contactpesticiden die op de vruchten worden gespoten. Die worden voor de oogst aangebracht. Een alternatief is biologische teelt, maar het gevolg daarvan is dat er ongeveer 20 procent uitval is.” Met uitval bedoelt Nicolai dat 20 procent niet meer te verkopen valt.

Contactpesticiden zitten dikwijls in de waslaag en zijn weinig wateroplosbaar, omdat ze anders bij de eerste regen al zouden verdwijnen. ,,Je krijgt ze er dus niet met water af gespoeld. De pesticiden zijn trouwens onderworpen aan een uiterst strenge wetgeving. Het betekent dat wie zelfs 2 kilogram appels per dag eet, geen gezondheidsrisico’s neemt. Wie een commercieel gekweekte, niet-biologische appel eet, krijgt inderdaad wat pesticiden binnen, maar niet van die aard dat je je zorgen moet maken.”

Zelf babyvoeding maken: Ouders van Nu legt uit hoe je zelf de eerste groentehapjes en fruithapjes voor je baby maakt.