Tekort aan vitamine D? Laat je champignons buiten zonnebaden

Vitamine D is hot. De vitamine is nodig om calcium uit voeding op te nemen en dat is belangrijk voor botten en tanden. Ook speelt vitamine D een rol bij een goede werking van spieren en het immuunsysteem. Zeker nadat er een verband werd gelegd tussen corona en vitamine D, gingen D-supplementen als warme broodjes over de toonbank. Het Informatiecentrum Voedingssupplementen & Gezondheid (IVG) riep vitamine D uit tot ‘supplement van het jaar 2021’.

,,Er zijn aanwijzingen dat vitamine D de kans op sterven aan Covid-19 verlaagt”, zegt huidonderzoeker Frank de Gruijl, verbonden aan de afdeling Huidziekten van het LUMC. Maar hoe dat precies zit, is onvoldoende duidelijk. Vitamine D is vetoplosbaar, net als vitamines A, E en K. Het komt van nature voor in voeding, zoals vette vis (haring, zalm en makreel). Ook wordt het toegevoegd aan bak- en braadproducten.

Nieuwer zijn champignons met vitamine D. Jumbo verkoopt 250 gram kastanjechampignons met vitamine D voor 1,29 euro. ,,Schimmels bevatten ergosterol”, vertelt Ernst Woltering, hoogleraar productfysiologie & kwaliteit aan Wageningen Universiteit. ,,Onder invloed van uv-licht wordt ergosterol gedeeltelijk omgezet in vitamine D.” Zonlicht bestaat ook deels uit uv-licht, wilde paddenstoelen bevatten daarom vaak van nature vitamine D.

Een Fransman ontdekte eind 1700 dat champignons heel goed in ondergrondse steengroeven kunnen kunnen worden gekweekt. Niet voor niets dat champignons in Nederland ook al lange tijd in de grotten bij Valkenburg en Maastricht worden gekweekt. Later gebeurde dat ook op andere plekken, maar nog wel steeds in het donker.

Vitamine D-champignons worden gekweekt onder uv-lampen. Je kunt reeds geteelde kastanjechampignons uit de winkel ook zelf van vitamine D voorzien. Door ze zelf op een zonnige dag te laten zonnebaden spaar je per kilo een paar dubbeltjes uit. ,,Wij hebben champignons in schijfjes gesneden”, vertelt de Wageningse hoogleraar Woltering. ,,Daardoor wordt het oppervlak dat het zonlicht kan bereiken groter. Hoe lang je een paddenstoel in de zon moet leggen, ligt aan hoe fel de zon is.” Maar waarschijnlijk leg je je champignons liever niet te lang in de volle zon. ,,Ze drogen dan wel snel uit.”

Bij het eten van 100 gram krijg je volgens Jumbo 10 microgram vitamine D2 binnen. ,,Op basis van wetenschappelijke literatuur en rapporten lijkt mij dat een wat hoge schatting”, zegt wetenschapper De Gruijl, die is gespecialiseerd in de vorming van vitamine D in de huid. Hoewel champignons in een gezond voedingspatroon passen, kleven er wat vitamine D betreft wat nadelen aan de paddenstoel. Ze bevatten namelijk vitamine D2. In de huid van mensen en dieren wordt onder invloed van zonlicht vitamine D3 gevormd. Vitamine D3 verdwijnt minder snel uit het bloed dan D2. Om die reden bevatten supplementen vaak D3.

Effectiever dan champignons, vette vis en supplementen bij elkaar, is een wandeling maken. Met je gezicht en handen in de zon is het een kwestie van minuten om hoeveelheden vitamine D aan te maken, waar niet tegenaan te eten is. Zonnebaden is slecht, benadruk De Gruijl. Maar verstandig omgaan met de zon heeft zo zijn voordelen. ,,Het zou naïef of zelfs kortzichtig zijn om uv-straling zoals van de zon alleen maar schadelijk te noemen. Er zijn te veel aanwijzingen die op het tegendeel wijzen.”

Het oordeel
Champignons maken onder invloed van zonlicht vitamine D2 aan (in supplementen zit meestal D3). Vitamine D-champignons die in de supermarkt te koop zijn, worden tijdens het telen blootgesteld aan uv-licht. Zelf maken kan ook, door champignons (in plakjes) in de zon te leggen. Ze drogen wel wat uit.

Meer weten over eten? Beluister hieronder de podcasts van Koken&Weten of bekijk de videoserie (W)etenschappelijk Bewezen: