Spiegel in Laarbeek is ver te zoeken

In Laarbeek worden ze er liever niet aan herinnerd, maar het was toch echt commissaris van de Koning Wim van de Donk zelf die nog maar drie jaar geleden sprak van een 'diepgewortelde verziekte en Brabant onwaardige bestuurscultuur die een stevige aanpak verdient.' Sindsdien is er in Laarbeek veel gebeurd. Maar veel ook niet.

Het was niet niks, wat er zich allemaal in het Laarbeekse gemeentehuis had afgespeeld. Het vertrek van toenmalig burgemeester Hans Ubachs ging gepaard met een pijnlijk demasqué van de bestuurscultuur zoals die jaren in Laarbeek kon bestaan, zonder ingrijpen van betrokkenen.

Het daarop volgende onderzoek van de commissie-De Cloe bood een ontluisterende blik op wat zich achter de schermen van het gemeentebestuur had afgespeeld: vuile spelletjes en persoonlijke intriges binnen het college, waarbij democratische spelregels met voeten werden getreden. De oproep van commissievoorzitter Dick de Cloe aan de partijen om vooral ook aan zelfreflectie te gaan doen, werd door de hele Laarbeekse politiek braaf omarmd.

Maar hoe staat het eigenlijk met dat zelfreinigend vermogen? Is er - naast het vertrek van een aantal hoofdrolspelers, Theodoor Biemans en Hans Vereijken van PNL, burgemeester Ubachs en gemeentesecretaris Carelien Liebrecht - veel veranderd in het Laarbeekse gemeentehuis? Is Laarbeek, aan de vooravond van nieuwe verkiezingen, kortgezegd klaar voor de volgende stap? Jazeker, zullen de meesten zeggen. Want met Frank van der Meijden is er een nieuwe burgemeester die er behoorlijk strak in zit als het gaat om de naleving van regels. Geen overbodige luxe, als je je bedenkt dat er bij zijn aantreden liefst 48 'casussen' op zijn bureau lagen.

Maar de politieke verhoudingen in Laarbeek zijn nog steeds niet zoals ze zouden moeten zijn, zo is van tijd tot tijd nog merkbaar in raads- of commissievergaderingen. De één is altijd slachtoffer van de ander en álles is politiek, tot aan de herinrichting van de raadzaal aan toe.

Maar er is meer. Wie de nieuwe kandidatenlijsten van de politieke partijen onder de loep neemt, moet constateren dat daar nog veel namen in opduiken die vier jaar geleden (en vaak nog eerder) ook al meededen. Bij PNL bijvoorbeeld, is dat ruim de helft van de in totaal 50 kandidaten. Bij De Werkgroep liefst 35 van de 50. De kans op veel nieuwe gezichten in de raad lijkt daarmee nihil.

Dan het college van burgemeester en wethouders. Frans van Zeeland (ABL) veegde al gelijk na het verschijnen van het rapport van de commissie-De Cloe zijn straatje schoon. Diverse in dat rapport genoemde zaken waren hem onbekend, zo verklaarde hij destijds. Zijn collega Joan Briels van De Werkgroep zei hetzelfde, maar gaf ook aan dat hij bij 'signalen' niet doortastend genoeg was geweest. Net als Van Zeeland ging hij vervolgens - zonder echt verantwoording af te leggen - gewoon door met besturen.

Sterker nog: op Van Zeeland na voeren ze nu weer - alsof er niets gebeurd is - hun eigen lijsten aan, klaar om opnieuw het pluche te gaan bekleden. PNL maakt het bijkans nog bonter: daar is zelfs Hans Vereijken weer nadrukkelijk in beeld als kandidaat-wethouder.

Commissaris Van de Donk constateerde drie jaar geleden al dat 'de burgers van Laarbeek de grote verliezers zijn'. 'Ik hoop dan ook dat zij over enige tijd weer zullen beschikken over een bestuur waarin ze zich herkennen en waarin ze vertrouwen kunnen stellen', verklaarde de commissaris van de Koning destijds.

Zolang de mensen die onderdeel van het probleem zijn gewoon blijven zitten, wordt dat een lastig verhaal.