Den Haag staat nog te veel met rug naar regio

Het Binnenhof wordt bevolkt door politici die over elk denkbaar onderwerp met elkaar in de clinch liggen, maar over één ding opvallend hetzelfde denken. En dat is dat in Nederland welvaart en goede toekomstperspectieven zijn samengebald in de Randstad. De regio? Dat is krimp en leegstand. Een hardnekkig misverstand.

Het getuigt ervan dat velen in Den Haag oprecht niet weten wat er speelt in gebieden als Zuid-Limburg, Noordoost-Groningen of Drenthe. Verwondering moet het echter evenmin wekken. De Tweede Kamer is immers steeds minder een afspiegeling van Nederland. Twee derde van de Kamerleden komt tegenwoordig uit de Randstad.

Wat ook niet helpt is dat landelijke media kwesties uit de eigen Randstedelijke biotoop presenteren als nationale thema's. Neem Zwarte Piet. 'Wereldnieuws' in de Randstad, daarbuiten weigert hij zich af te schminken.

Het extreme groeitempo van steden in de Randstad is voorbij. Zonder expats zou Amsterdam krimpen. Volgens de jongste makelaarscijfers heeft Zuid-Holland in de top 4 moeten plaatsmaken voor zowel Flevoland als Noord-Brabant. Tot de regio's waar ruim een kwart meer werd verkocht, behoren Zuidwest-Friesland en Zuidoost-Drenthe.

De coronacrisis leert ons dat in een gedigitaliseerde wereld afstanden met online werken goed te overbruggen zijn. Mensen gaan zich afvragen waarom ze in een peperdure, tjokvolle stad willen wonen, zonder ruimte, zonder tuin, terwijl ze in tal van groene regio's woongenot kunnen kopen voor tonnen minder. En geloof me, ook buiten Amsterdam kunnen we inmiddels aan goede koffie komen.

De regio heeft veel te bieden. Het is de plek waar - om Geert Mak te citeren - 'mensen zich thuis voelen, waar traditie en omgangsvormen voorspelbaarheid, orde en veiligheid bieden, waar oude en nieuwe verhalen samenbinden, en waar een gezamenlijk doorleefde geschiedenis vertrouwen biedt voor een gezamenlijke toekomst'.

Voor vertrouwen in die gezamenlijke toekomst is alle reden. Steeds vaker komen marktleiders en innovatieve start-ups niet uit de Randstad, maar uit de regio. In Zeeuws-Vlaanderen staat de op één na de grootste productielocatie van chemiebedrijf Dow in de wereld. De Achterhoek heeft met Rymoplast Europa's grootste producent van gerecyclede grondstoffen in huis. Zuid-Limburg kent met VDL Nedcar de enige onafhankelijke autofabrikant in Nederland. In Drenthe loopt het HEAVENN-project voorop in de productie en inzet van waterstof. In de Groningse Eemshaven staat het eerste datacenter van Google dat volledig op groene energie draait. En het Helmondse Lightyear is de ontwerper van de eerste gezinsauto op zonne-energie.

Vanuit economisch oogpunt steekt er meer logica in het steunen van nieuwe ontwikkelingen in onze economie, en in de regio liggen daartoe grote kansen. Juist dáár kunnen we nieuwe wegen inslaan en werken aan de oplossingen van de toekomst: met duurzame energie, verantwoord waterbeheer en nieuwe productietechnieken. Juist dáár kunnen bedrijven optimaal profiteren van de nabijheid van grote afzetmarkten aan de andere kant van de grens, en in de rest van Europa.

Daarvoor moeten we wel ook over die grens durven te kijken. Door het bijvoorbeeld voor mensen uit Bergen op Zoom makkelijker te maken om over de grens te kunnen werken. Of door het makkelijker te maken dat het restafval van een bedrijf aan de ene kant van de grens gebruikt kan worden door een bedrijf aan de andere kant van de grens.

De afgelopen drie jaar is de aandacht voor de kansen die er liggen gegroeid. De grensregio's hebben kunnen profiteren van de 1 miljard uit de regio-envelop. Het onderwerp staat kortom op de agenda, er is momentum. Maar het mag dwingender, urgenter.

Den Haag staat nog te veel met het gezicht naar de zee en te veel met de rug naar de regio. De coronacrisis is - zoals ook betoogd door Hasekamp (CPB), Mommaas (PBL) en Putters (SCP) - een uitgelezen moment om veranderingen door te voeren, scheidslijnen te doen vervagen en investeringen slim samen te voegen.

Het is hoog tijd dat Den Haag zich inzet om onbenut potentieel tot volle wasdom te laten komen, om delen van het land weer het gevoel te geven dat ze serieus genomen worden en zich realiseert dat het zwaartepunt van Nederland aan het verschuiven is van links naar rechts. Geografisch gezien dan. Want waar de Randstad stuit op de grenzen van de groei, liggen voor Limburg, Twente, Zeeland en andere regio's in het oosten, noorden en zuiden juist kansen om te groeien aan de grens.