Beiden pleiten voor een revolutionaire transformatie op vele fronten, zonder te beseffen dat deze zich feitelijk al voor hun ogen voltrekt. In hun wensdenken gaan ze wel voorbij aan een aantal werkelijkheden.

De heren hebben absoluut gelijk als zij stellen dat een slecht dieet fnuikend is voor de volksgezondheid. Juist daarom steunen wij actief de VN-campagne ‘Boeren en tuinders kleuren heel Nederland gezond met groente en fruit’. Daar vinden we de zorgsector met boegbeeld Diederik Gommers aan onze zijde.

Naast actieve voorlichting strijden we voor een eerlijk verdienmodel voor boeren en tuinders. Dat vraagt een andere blik van de agrarisch ondernemer, maar ook van de consument. Die moet uit zijn comfortzone stappen en bereid zijn om meer geld te betalen voor eerlijk en gezond kwaliteitsvoedsel. Met een verkeerd gevoel voor zuinigheid besteedt ‘de Nederlander’ het laagste percentage van zijn besteedbaar inkomen binnen de EU aan voedsel: een schamele acht procent (CBS, 2020). Roemenië zit op 24 procent (...).

Goedkoop leidt tot een race naar de bodem, kiloknallers, bewerkt en fast food: zeer onwenselijk. Kortom, Nederlandse consument: kies voor waar voor je geld, koop lokaal voedsel en organiseer zo je eigen transformatie! Be the change you wish to see in the world.

De psycholoog en voormalig wethouder roepen ook op tot een kringlooplandbouw. Mooi! Echter, zo’n gesloten circuit is alleen mogelijk als er voldoende natuurlijke mest (...) voorhanden is. Mest is immers onmisbaar voor het vruchtbaar houden van de bodem en is voorwaardelijk voor het groeien en bloeien van gewassen die later op het bord van de consument landen.

Ik pleit dan ook voor een herwaardering van mestverwerking, omdat het dé sleutel is naar gesloten en circulaire ketens. Laten we onszelf ook de vraag op welke schaal we dan kringlooplandbouw willen, want we moeten ons realiseren dat koffie en soja nooit uit Nederland of West-Europa gaan komen.

Het appel voor kweekvlees is een interessante. Het is zeker een kansrijke business case die het waard is om verder bestudeerd te worden, maar gelet op de vraag naar vlees (die wereldwijd nog altijd stijgt, ook in Nederland) zal er hard gewerkt moeten worden aan schaalgrootte. Wij pleiten overigens in lijn met het Voedingscentrum voor een gevarieerd gezond en duurzaam dieet: zo’n 500 gram vlees per week, zuivel en eieren, veel meer groente en fruit, maar heel veel minder ultra processed food.

Tot slot: willen we de agrarische sector volledig extensiveren, dan hebben we 2,5 keer zoveel oppervlakte nodig dan Nederland nu biedt. In dat opzicht is intensivering zo gek nog niet. Zelfs de fameuze Richard Attenborough erkent dat in zijn veelbekeken documentaire A life on our planet. Ik stel voor dat de heren samen maar eens een avondje gaan Netflixen.

Kathleen Goense is algemeen Directeur ZLTO