Eindhoven moet lef tonen en durven te veranderen

De Verdichtingsvisie van Eindhoven maakt veel reacties los. Personen en instanties worden als gevolg hiervan in voor- en tegenkampen geplaatst. Extreme metaforen worden gebruikt om standpunten kracht bij te zetten. De term 'Dubai aan de Dommel' is eerder lachwekkend geworden dan dat die bijdraagt aan een inhoudelijk debat. Dit kan en moet anders!

De enige manier om de platgeslagen discussie om te zetten in een goed inhoudelijk betoog is het plaatsen van de discussie in een historische context. Er is namelijk één gemene deler onder de discussianten en dat is dat we allemaal heel erg trots zijn op Eindhoven. Je kan zelfs spreken van een uniek succesverhaal, wanneer je de geschiedenis van de stad onder de loep neemt.

Er zijn talloze boeken geschreven over de geschiedenis van Eindhoven. De rode draad daarin is de veranderlijkheid van de stad. Tot 1800 was Eindhoven een kleine stad van onbeduidende betekenis. De industriële revolutie zorgde voor een drastische verandering van het stedenlandschap in Nederland en in het bijzonder in Eindhoven. 

Grote industriëlen zorgden voor ingrijpende veranderingen in het landschap, zoals de aanleg van kanalen, fabrieken en later zelfs volledige woonwijken en bijbehorende infrastructuur. Het water in de stad kreeg een andere functie of verdween definitief uit het straatbeeld. De nieuwe gebouwen detoneerden met de 'oude' stad, zowel in schaal als in architectuur. De Kennedylaan was een brute weg, die alle relaties met het landschap verbrak. Zandpaden en bomenlanen richting de omliggende kernen verdwenen in rap tempo en maakten plaats voor grootschalige woningbouwprojecten.

Deze fase in de geschiedenis had grote impact. Het 'dorpse' leven veranderde drastisch, alsmede het uiterlijk van de stad. Naast veel werkgelegenheid, welvaart en vooruitgang was er uiteraard tegenstand en teloorgang. Dat is normaal aangezien een maatschappelijke verandering soms sneller gaat dan een mens kan bevatten. 

Nu, ruim honderd jaar later, omarmt de stad deze loop der omstandigheden en koesteren wij de relieken uit dit expansietijdperk. De voormalige landerijen en heidegebieden in Woensel zijn prettige leefomgevingen geworden en de bombastische fabrieken worden bewoond door expats, studenten en jonge ondernemers.

Ook nu staat Eindhoven op het punt geschiedenis te maken. De Brainportregio is uniek in Nederland. Volgens Jan Rotmans, hoogleraar aan de Erasmusuniversiteit in Rotterdam, leven we niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk. Een dergelijke transitie vraagt om ingrepen in het bestaande landschap. Dat is nooit anders geweest. De primaire reactie is vaak het bieden van weerstand. Vasthouden aan het bekende en vertrouwelijke is een menselijke eigenschap. Het loslaten daarvan vraagt om lef, visie en daadkracht.

De schrijvers van de Verdichtingsvisie hebben lef en daadkracht getoond. De Verdichtingsvisie geeft ruimte aan de schaalsprong die Eindhoven nodig heeft en zorgt daarnaast voor het behoud en versterken van de bestaande historische structuren in de stad. De Verdichtingsvisie is een afgewogen en integrale visie die antwoord geeft op de uitdagingen waar de stad voor staat (woningnood, klimaatadaptatie, energietransitie, beperkte draagvlak voorzieningen, leegloop, vergroening etc).

Laten we niet vergeten dat het vraagstuk breder is dan alleen de vraag wél of géén hoogbouw in de binnenstad. De Verdichtingsvisie is geen kwestie van 'wat vind ik, wat vind jij'. De visie heeft impact op de generatie na ons en alle generaties die daarop volgen. Stap eens uit je eigen leefwereld en fantaseer over hoe de stad over honderd jaar wordt bewoond en beleefd. Dat is wat de stad altijd heeft gedaan; koploper zijn en veranderingen omarmen in plaats van tegenhouden.

Uit respect voor het verleden en uit respect voor onze voorouders zijn we verplicht om deze traditie voort te zetten. Zonder onze voorouders, zonder de grote industriëlen die onze stad hebben durven te ontwikkelen, woonden wij nu nog in plaggenhutjes op de hei. Laten we deze lijn doorzetten.