Méér sociale huurwoningen; Geef gas bij het bouwen, zeker nadat kabinet verhuurdersheffing afschaft

Er zijn nu al 300.000 woningen te weinig en volgens veel politici loopt dat op tot een miljoen woningen. Dus, vinden zij simplistisch, moeten we snel die miljoen huizen bij gaan bouwen.

Dat is veel makkelijker gezegd dan gedaan. Er zijn bijzonder veel knelpunten in de snelle realisatie van die nieuwe woningen. Om er een paar te noemen: gebrek aan bouwgrond, gebrek aan bouwvakkers, stikstofuitstoot en dat het bouwen van huizen ontzettend veel extra CO2-uitstoot met zich meebrengt de komende jaren.

Het woningtekort is dus een vet probleem, waar mensen met lage inkomens en jonge mensen het hardst door getroffen worden. Er zijn voor hen veel te weinig sociale huurwoningen. Bovendien zijn daardoor de huren in de particuliere sector veel te hoog. Daarom moeten ze wel proberen om een huis te kopen.

Hoe is deze situatie ontstaan? In de periode 2002-2014 zat ik zelf in de lokale politiek van Eersel. Het was in die tijd al duidelijk dat er een grote groei van het aantal kleine (eenpersoons)huishoudens aan zou komen. We wisten dus toen al dat we veel woningen moesten bouwen voor kleine huishoudens met een smalle beurs, met name sociale huurwoningen. Maar wat we wisten werd gewoonweg niet gedaan. Dat had een paar redenen.

Op de eerste plaats deed het marktdenken ook zijn intrede bij gemeentes. Aan bouwplannen moest de gemeente geld verdienen. Daarom werd in de meeste bouwplannen het aandeel starterswoningen en sociale huurwoningen zo laag mogelijk gehouden. Ook voor projectontwikkelaars was het helemaal niet lucratief om voor het lage segment te bouwen. Daarnaast was het zo dat woningcorporaties er steeds minder zin in bleken te hebben om sociale huurwoningen te bouwen.

De regering van Rutte II deed daar in 2013 nog een schep bovenop. VVD-minister Blok drukte in dat jaar de verhuurdersheffing erdoor. Eigenaren (doorgaans woningcorporaties) van sociale huurwoningen moesten een extra belasting gaan betalen. Om de kosten van de heffing te dekken mochten de corporaties de huren ruim boven de inflatie verhogen. Aanvullende dekking moesten de corporaties halen uit lagere bedrijfslasten en verkoop van sociale huurwoningen.

Deze verhuurdersheffing heeft veel negatieve gevolgen gehad. Op de eerste plaats stegen de huren sterk. Nog erger is dat het aantal sociale huurwoningen enorm is afgenomen. Dat de verhuurdersheffing deze rampzalige gevolgen zou hebben, was vanaf het begin bekend. Desondanks eiste Rutte bij het aantreden van zijn derde kabinet dat de verhuurdersheffing overeind zou blijven.

Gelukkig is er nu een meerderheid in de Kamer die de verhuurdersheffing wil afschaffen. Niet dat die alle andere problemen in de bouw zal doen opheffen. Die zijn daarvoor te groot. Wel moeten de gemeentes en de corporaties eerst en vooral beginnen met de bouw van sociale huurwoningen. Daar is de allergrootste behoefte aan. Bovendien zal dat leiden tot minder hoge huren in de vrije sector en minder druk op de markt van koopwoningen in het lagere segment.

Jeanne Versmissen-Adriaans is oud-wethouder en oud-raadslid gemeente Eersel