Mening | Virusvrij blijven in de klas is een utopie gebleken

“Meneer, waarom heeft u eigenlijk nog een mondkapje op in de klas?”, vroeg een leerling uit de onderbouw tijdens een van de eerste lessen dit schooljaar. Het was begin september en ondanks het feit dat de besmettingscijfers nog mee leken te vallen en de scholen gelukkig open konden, was er nog weinig sprake van euforie. Voordat ik kon uitleggen wat mijn motief was voor het dragen van een mondkapje in de klas, zei een andere leerling: “Misschien denkt meneer ook wel aan ónze veiligheid…” Deze leerling had volkomen gelijk. Met het dragen van een mond- en neusmasker toon je respect voor je eigen én elkaars gezondheid.

Inmiddels zijn we bijna een half jaar verder en heeft ook bij mij het virus uiteindelijk toegeslagen. Exact twee jaar heb ik geleefd op persconferenties, afstandsregels, adviezen, verplichtingen en vaccinaties om bestand te blijven tegen deze onvoorspelbare ziekmaker. Helaas, tevergeefs. Werken in het onderwijs is weliswaar een prachtige job, maar virusvrij blijven wanneer je dagelijks vele tientallen verschillende leerlingen in een klaslokaal ontvangt is een utopie gebleken. Tijdens mijn quarantaineperiode las ik dat maar liefst 23 procent van de leraren in het basis- en voortgezet onderwijs thuis zat met coronaklachten. Dit zou tijdens een eerdere peiling, die op 20 januari werd gepubliceerd, nog 18 procent zijn geweest.

Een en ander betekent dat er nog steeds een stijgende lijn zichtbaar is met betrekking tot het aantal besmettingen onder het onderwijspersoneel. Er rust, mede hierdoor, een druk op de schouders van de scholen om goed onderwijs te blijven verzorgen en daarnaast ook rekening te houden met de opgelopen achterstanden bij leerlingen, zowel op cognitief als sociaal-emotioneel vlak. De eenmalig beschikbaar gestelde 8,5 miljard euro die zijn voortgekomen vanuit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO), kunnen tijdens twee schooljaren worden ingezet om diverse achterstanden weg te werken die tot nu toe door de coronacrisis zijn veroorzaakt. De strijd is echter nog niet gestreden en scholen zullen de komende jaren gebaat zijn bij structurelere oplossingen om de leerachterstanden en zorgbehoeften in goede banen te kunnen blijven leiden, maar daarnaast ook in te kunnen zetten op bijvoorbeeld het verbeteren van de basisvaardigheden en het lerarentekort.

Tegelijkertijd met de berichten over het ziekteverzuim onder het onderwijspersoneel, verscheen in de Volkskrant een artikel over de afnemende bereidheid van ouders om de huidige testvoorschriften en quarantaineregels na te leven. Uit een onderzoek van belangenorganisatie Ouders en Onderwijs bleek dat 22 procent van de 1242 ondervraagde ouders geen test meer uitvoert bij milde klachten en 11 procent zelfs bij zwaardere klachten een test bij hun kind(eren) achterwege laat. Redenen hiervoor zijn dat kinderen weinig klachten ondervinden van een besmetting, er thuis niet kan worden gezorgd voor opvang en dat de leerachterstanden oplopen. Vader Rogier geeft in het artikel aan dat zijn kop-in-het-zand-methode van pedagogische aard is, omdat zijn dochter ‘school gewoon echt nodig heeft voor haar geestelijke gezondheid’.

Ik las het stuk met enige verbazing. Want buiten het feit dat deze vader het beste voor heeft met zijn kind, heeft hij niet in de gaten dat de besmettingscijfers onder het onderwijspersoneel, mede door deze instelling, hoog zijn en er juist daardoor weer meer kans is op uitval, achterstanden en een verminderd welbevinden. Het besef van saamhorigheid lijkt inmiddels tot een dieptepunt te zijn gekelderd. Ik moest denken aan de uitspraak van mijn leerling, die heel goed in de gaten had dat het dragen van een mond- en neusmasker juist in ieders belang is. Net als geregeld testen en thuis blijven bij klachten.

Pascal Cuijpers is docent voortgezet onderwijs, publicist en auteur