Film oud-Ossenaar Luuk Bouwman in première: ‘Vroege fascisten hadden hoog Donald Duck-gehalte’
DEN BOSCH - In de documentaire ‘Allen tegen allen’, die 1 oktober in première gaat, graaft oud-Ossenaar Luuk Bouwman in de onderbelichte geschiedenis van het Hollandse fascisme, en komt uit in onder meer Nuland, Tilburg en Oisterwijk. ,,Ome Nol was een bijzondere man.”
Apart volk, die Hollandse fascisten. Neem Alfred Haighton. Een mank lopende waanwijze dichter/miljonair die drie keer trouwde. Drie keer met een vrouw met één been. Of kunstenaar Erich Wichman, uitvinder van het vlooienkanon, dat voorbij marcherende socialisten kon besproeien. En dan was er nog de zonderlinge (en zondige?) priester Wouter Lutkie uit Nuland, fan en vriend van Mussolini.
,,Het vroege Hollandse fascisme had een hoog Donald Duck-gehalte”, zegt filmmaker Luuk Bouwman (1977). De oud-Ossenaar, die eerder ‘Donker Oss’ maakte en ooit de helft vormde van gabberpunkduo Aux Raus, maakte er een voor een Gouden Kalf-geselecteerde documentaire van: Allen tegen allen: een archeologie van het Nederlandse fascisme. De film zou eigenlijk eind april in première gaan, maar werd vanwege corona uitgesteld.
Een van Bouwmans beweegredenen om deze film te maken: ze hebben het altijd wel over de Duitsers, maar die Hollanders waren ook geen lieverdjes. Alleen kennen we die nauwelijks. Naast het succesvolste clubje de NSB waren er namelijk een heleboel splintergroepjes. Die hadden vooral een heleboel ruzie, zo blijkt uit de documentaire.
Oisterwijkse villa
Zo had je de Bezem-groep en het Verbond van Actualisten van Haighton, die zich in 1935 verbond aan het radicale Zwart Front. Hun hoofdkwartier: een villa aan de Oisterwijkse Gemullehoekenweg, de woning van leider Arnold Meijer. Een nichtje van Meijer komt aan het woord. Ome Nol was een bijzondere, hele aardige man, vertelt ze, terwijl ze door de plakboeken bladert. Meijer werd in 1948 vervroegd vrijgelaten en kon ik Oisterwijk ongestoord carrière maken, bijvoorbeeld als oprichter van De Rosep, tot hij in 1965 overleed. Zijn mentor was Wouter Lutkie. Het vervallen huis van deze Nulander staat nog steeds in de bossen op het terrein van Sint Jozefoord, zo ontdekte Bouwman. Hij ging erheen met iemand die na de oorlog samenwerkte met Lutkie. Het levert spannende beelden op.
Wat dat Hollandse fascisme nu precies inhield, was niet altijd glashelder. ,,Ik was een pure fascist”, zegt ene Piet Denis op archiefopnames, ,,maar als je me daarna vroeg wat dat precies was, had ik het niet geweten.” Het was vooral veel kretologie, zo blijkt uit Allen tegen allen. Algehele onvrede was de voedingsbodem, en de behoefte daar iemand van te beschuldigen. Eigen volk eerst, daar waren de meesten het wel over eens, over het antisemitisme aanvankelijk niet, behalve Zwart Front, dat vanuit Oisterwijk ook op dit vlak direct radicaal van leer ging. De fascisten hadden wel een ding gemeen: allen beweerden de wil van het volk te verwoorden.
Tilburgse verzamelaar
Wat overleefde van het fascisme is de fascinatie ervoor, zo illustreert Bouwman aan de hand van een paar fanatieke verzamelaars, waaronder Gaston Vrolings uit Tilburg, die zowat een moord over zou hebben voor het paspoort van Mussert, de grootste Hollandse Führer die uiteindelijk de grootste vijand van het volk werd. Maar dat paspoort heeft een andere verzamelaar al. Die wordt er in de documentaire zowat kwijlend mee in beeld gebracht.
Je krijgt er als kijker een wat ongemakkelijk gevoel bij. Maar alles in het belang van de geschiedschrijving. En die wordt in Allen tegen allen uitmuntend bedreven.
‘Allen tegen allen’, première 1 oktober, 19.20u, Verkadefabriek Den Bosch. Ook te zien op Picl. Meer info: allentegenallen.nl. Hier zijn ook nieuwe, korte documentaires te zien die Luuk Bouwman maakte over Brabantse fascisten, waaronder Arnold Meijer.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Jonge vrouw aangevallen en misbruikt op weiland tussen Oss en Geffen
OSS - De politie is zaterdag een onderzoek gestart naar een zedenmisdrijf op het snelfietspad tussen Oss en Geffen. Een man misbruikte daar vrijdagnacht een jonge vrouw in een nabijgelegen weiland. -
Brandweer Heesch moet zagen na windvlagen
HEESCH - Bij het korte noodweer donderdagmiddag in Heesch scheurde een zware tak af van een acacia aan de Gildestraat. Autoverkeer kon er niet meer langs. De brandweer rukte uit om het ongemak te verhelpen. -
Liv-Yvi en nog 70 andere kinderen die een broertje of zusje verloren komen zaterdag samen in Oss
OSS - Toen ze vier jaar oud was, verloor Liv-Yvi haar zusje Giulia. Komende zaterdag komt ze net als zeventig jonge lotgenoten naar Oss voor de aftrap van de eerste Week van de Sterrenbroertjes en -zusjes. Samen maken ze daar een tekening voor hun overleden familieleden. -
PREMIUMVijf vragen
Waarom sommige mensen grof geld over hebben voor een digitaal eigendomsbewijs
Wereldwijd schaffen steeds meer mensen NFT's aan. Dit zijn unieke, digitale eigendomsbewijzen, vaak aangeschaft met cryptomunten. En ze zijn al lang veel meer dan kunstwerken of kattenplaatjes. Waarom zou je ze kopen en wat zijn de risico's? Vijf vragen over NFT’s. -
Hoeveel minuten pauze mag je nemen op een werkdag?
Even een rondje wandelen, een broodje eten of snel het nieuws checken op je telefoon; werknemers hebben recht op pauze, maar hoe zit het precies? Mag je zomaar pauze nemen en krijg je dan doorbetaald? Experts beantwoorden zes veelgestelde vragen over het recht op pauze.
-
PREMIUMmet video
Kinderen in Oss maken hemeltekening voor overleden broertjes en zusjes: 'Deze dag moest er komen’
OSS - Bij de aftrap van de landelijke week van de ‘Sterrenzusjes en Sterrenbroertjes’ tekenden tientallen kinderen de grootste Nederlandse hemeltekening. In de Osse speeltuin Elckerlyc gingen volwassenenverdriet en jeugdige speelvreugde een innig verbond aan. -
PREMIUM
VVD en DDO zetten debat opvang asielzoekers in Oss op scherp
OSS - Wat doet de gemeente Oss als er morgen weer een bus asielzoekers op de stoep staat? Hoeveel asielzoekers kan en wil de gemeente nog opvangen? De gemeenteraad toont zich met de komst van twee rechtse partijen kritischer dan ooit. -
PREMIUM
Is een video echt of een deepfake? Zo kun je het zien
De politie zette er deze week een in om de dader van een cold case-moord op te sporen: een deepfake-video. Daarmee kun je mensen van alles laten zeggen of laten doen. Maar dat brengt risico’s met zich mee. Hoe herken je zulke nepfilmpjes?