Opinie - Breng weer leven in binnenstad

Nu de economie weer aantrekt, is het moment daar voor een innovatieve strategie voor de 'BV Binnenstad'.

Karakter
De uitdagingen waar binnensteden voor staan, kunnen niet effectief door individuele ondernemers worden opgepakt. Binnensteden moeten zich profileren, door minder op elkaar te lijken en een eigen karakter te ontwikkelen. Vaak is het noodzakelijk dat het kernwinkelgebied inkrimpt en dat in delen van de binnenstad detailhandel plaatsmaakt voor andere functies. Het is gewenst om de organisatie van de binnenstad te versterken en te professionaliseren. Deze opgaven kunnen alleen in publiek-private samenwerking succesvol worden opgepakt.

Steden waar ondernemers in de binnenstad zich organiseren en, bijvoorbeeld, door middel van een ondernemersfonds middelen bij elkaar brengen voor gezamenlijke investeringen, zullen uiteindelijk sterker uit de onderlinge concurrentiestrijd komen. Dit geldt zeker indien ook de vastgoedeigenaren bijdragen, letterlijk en figuurlijk, omdat hun rol bij veel ontwikkelingen cruciaal is.

Ondernemersfonds
Een recente quickscan van Fontys Hogescholen van de praktijk van ondernemerschap en ondernemersfondsen in de grotere Brabantse binnensteden wijst uit dat bijna alle steden inmiddels beschikken over een ondernemersfonds. Dit is verheugend, maar tegelijkertijd valt op dat vaak traditionele en sterk overeenkomstige keuzes worden gemaakt bij de besteding van het fonds. Uitschieters daargelaten, gaat het budget voor ruwweg een derde op aan een binnenstadsmanager en voor nog een derde aan feest- en sfeerverlichting en hanging baskets. De rest wordt besteed aan promotie en marketing, inningskosten van de ondernemersheffing en organisatiekosten. Het is niet aannemelijk dat binnensteden zich hierdoor effectief profileren. Wij pleiten voor meer diversiteit en een sterkere profilering, ook ten opzichte van elkaar. Dit moet doorklinken in de wijze waarop de beschikbare middelen worden geïnvesteerd.

Het ondernemender maken van de binnenstad moet breder opgepakt worden. Het lijkt er nu vaak op dat deze opgave vooral op het bordje ligt van de binnenstadsmanager. Hij of zij moet, vaak in 1 of 2 dagen per week, de kar trekken. Dit zal niet lukken.

De binnenstadsmanager kan ook niet voldoen aan alle eisen die aan deze functie worden gesteld. Een binnenstadsmanager moet kunnen wheelen en dealen met de gemeente en tegelijkertijd zijn of haar achterban van winkeliers en andere ondernemers bedienen. De binnenstadsmanager moet een visie kunnen ontwikkelen en daar draagvlak voor creëren, betrokken partijen regisseren, soms een kleine organisatie runnen en daarnaast materiedeskundig zijn wat betreft detailhandel en andere voor de binnenstad belangrijke functies. Met deze hoge eisen is het geen wonder dat binnenstadsmanager bijna net zo'n riskant vak lijkt als trainer van een betaald voetbalclub. Wie hoge ambities heeft, maar niet wil betalen, is niet realistisch. Wie de binnenstadsmanager niet aanstuurt of juist met te veel doelen opzadelt, vergroot de kansen op succes ook niet.

Licht
Drie zaken zijn essentieel: focus, massa en profiel. Gezamenlijke investeringen renderen als wordt ingezet op 'doorbraakprojecten'. Met hanging baskets of kerstverlichting worden binnensteden niet sterker. Nodig is echt ruimtelijk herstructureren en investeren in een beter product, meer beleving en effectieve promotie. Maak daarin keuzes. Zo zet Tilburg in op het creëren van beleving en het ontwikkelen van een beperkt aantal must see-events om vooral bezoekers van buiten de regio te trekken. Eindhoven stelt 'licht' centraal om panden te accentueren, maar ook om straten en gebieden in het centrum aantrekkelijker en veiliger te maken. Waalwijk heeft besloten minder maar meer realistische doelen te stellen en deze ook meetbaar te formuleren.

In het denken over binnensteden zijn grote bijstellingen gewenst. Eenzijdige focus op detailhandel moet ingeruild worden voor een integrale benadering. Het gaat om het optimaal benutten van de potentie op gebieden als cultuur, onderwijs, ambachten en horeca. Cruciaal is de woonfunctie te versterken, zodat de binnenstad ook daadwerkelijk leeft. Zorg ervoor dat ondernemers binnen ruime kaders tot creatieve en innovatieve oplossingen kunnen komen voor de ruimtelijke uitdagingen die ontstaan door de krimp van de detailhandel.

Binnensteden moeten een eigen profiel en 'DNA' ontwikkelen en cultiveren. Hiervoor is een sterke binnenstadsorganisatie nodig met voldoende budget, een activiteitenplan met een duidelijke focus en het lef om afwijkende keuzes te maken. Consumenten gaan niet voor eenheidsworst, maar voor authenticiteit en eigenzinnigheid. Koester daarom de door de crisis ontstane gaten in het centrum, juist daar liggen kansen voor nieuwe formules die smaak toevoegen.