‘Eindtoets basisschool naar voren gehaald’

Veel middelbare scholen willen dat toekomstige leerlingen zich al vroeg in het kalenderjaar aanmelden. Nu hebben zij dan nog alleen het advies van hun basisschool op zak, die scholen uiterlijk 1 maart geven, terwijl de eindtoets pas maanden later volgt.

De Tweede Kamer dringt er bij het kabinet al langer om iets te veranderen aan het schooladvies. Sinds 2014 krijgen scholieren in februari hun advies, terwijl ze pas in april of mei de eindtoets maken. Dat leidt nogal eens tot problemen, bijvoorbeeld wanneer het advies en de score afwijken. Het geadviseerde schoolniveau – de verschillende varianten van het vmbo, havo of vwo – moet worden heroverwogen als een leerling beter scoort op de eindtoets dan verwacht.

Regeringspartijen D66, VVD en CDA wilden eigenlijk de volgorde omdraaien, zodat de toets wordt afgenomen vóór er advies wordt gegeven. Dan horen kinderen later in het schooljaar welk niveau zij volgens hun school aankunnen. Dat gaat het kabinet niet doen. Wel gaat het kabinet de zorgen dat er geen maanden meer tussen de twee ijkmomenten zit.

Het vorige kabinet besloot in 2014 om meer belang te hechten aan het advies van de leraren en de eindtoets minder zwaar te laten meewegen. Het argument was destijds dat leraren niet een momentopname kijken, maar ‘kennen de hele film van het kind’. Zo moest worden voorkomen dat ‘talentvolle kinderen een te laag advies krijgen’. Een centrale eindtoets werd wel verplicht gesteld, maar moest dienen als een ‘objectieve second opinion’ voor het advies van het docent.

In de praktijk bleek dat echter nogal eens tot problemen te leiden. Volgens het ministerie van Onderwijs wijkt jaarlijks 34 procent van de adviezen af van de eindtoets. In 23 procent van die gevallen wordt het advies dan bijgesteld.