Kabinet met PvdA en GroenLinks komt dichterbij: links duo wil in één onderhandelingsteam

VIDEOVVD en D66 koersen af op kabinetsonderhandelingen met CDA, PvdA en GroenLinks. Het linkse duo lijkt bereid om met één onderhandelingsteam - zonder secondanten - aan te schuiven. Bovendien wordt gedacht aan meer concessies door PvdA en GroenLinks, om zo VVD en CDA te verleiden tot samenwerking.

Peter Winterman 19 aug. 2021 Laatste update: 19-08-21, 12:10

Normaal gesproken onderhandelt een politieke partij met twee personen over de vorming van een nieuw kabinet. In het geval van de VVD zijn dat lijsttrekker Mark Rutte en secondant Sophie Hermans, bij D66 zijn het Sigrid Kaag en Rob Jetten. PvdA en GroenLinks zijn nu bereid om per partij slechts één persoon af te vaardigen, zo bevestigen Haagse bronnen aan deze site.

In deze formatie zou het betekenen dat PvdA-leider Lilianne Ploumen en GroenLinks-voorman Jesse Klaver samen één onderhandelingsteam vormen. Op die manier weten VVD en CDA zich ervan verzekerd dat het linkse duo elkaar niet gaat ‘overtoepen met linkse plannen’. De rechtse partijen waren tot voor kort huiverig over samenwerking met PvdA én GroenLinks.

Mark Rutte (VVD) met naast hem Lilianne Ploumen (PvdA) en Jesse Klaver (GroenLinks) tijdens een bespreking met de informateur, eerder dit jaar. © ANP

Week van de waarheid

Uiteraard is het de bedoeling dat deze fase wordt afgesloten met een advies over welke partijen gaan onderhandelen over een kabinet
Mark Rutte

Het is de week van de waarheid. Vandaag of morgen moet duidelijk worden welke partijen in conclaaf gaan over een nieuw kabinet, zo liet VVD-leider Mark Rutte gisteren weten. ,,Uiteraard is het de bedoeling dat deze fase wordt afgesloten met een advies over welke partijen gaan onderhandelen over een kabinet’’, zei hij. ,,Dat zal in de komende dagen moeten gebeuren.’’

Rond het Binnenhof klinkt dat informateur Mariëtte Hamer morgen of maandag met haar eindverslag wil komen. Volgende week - mogelijk dinsdag of woensdag - zou dan met de Tweede Kamer gedebatteerd kunnen worden over het verdere verloop van de formatie.

Anderen zijn minder optimistisch. Want voor het zover is, moeten Rutte en D66-leider Sigrid Kaag nog een stevig potje armpje drukken. Vandaag komen zij opnieuw bij elkaar. Vanaf 13.00 uur worden ze ontvangen door informateur Hamer, samen met hun secondanten Sophie Hermans (VVD) en Rob Jetten (D66). De grote vraag die op tafel ligt: gaat er onderhandeld worden met CDA, PvdA en GroenLinks? Of wordt het toch een doorstart van het huidige kabinet, met CDA en ChristenUnie?

Rutte en Hoekstra niet meer negatief

In de maanden na de Kamerverkiezingen van 17 maart zei Rutte herhaaldelijk dat hij geen trek heeft in een kabinet met twéé linkse partijen - de beroemde ‘linkse wolk’. CDA-leider Wopke Hoekstra was nog resoluter en zei dat samenwerken met PvdA én GroenLinks ‘inhoudelijk het minst logisch is’.

Maar de linkse partijen op hun beurt lieten elkaar niet los. Ze stappen óf samen in een regering óf niet. Dat besef lijkt inmiddels doorgedrongen bij VVD en CDA. ,,De losweekspelletjes worden wel achterwege gelaten’’, zegt een bron uit het linkse kamp. En wat de laatste dagen ook opvalt: zowel Rutte als Hoekstra laten zich niet meer negatief uit over het linkse duo.

Ondertussen herhaalde D66-leider Kaag afgelopen maandag in deze krant wél dat zij geen heil ziet in hernieuwde samenwerking met de ChristenUnie. Voor de geërgerde ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers was dat reden om zich af te vragen of voor zijn partij nog wel een rol is weggelegd.

ChristenUnie: ‘Niet gewenst en nodig’

Ook gisteren, nadat Segers opnieuw met Kaag om tafel had gezeten, zei hij na afloop tegen de pers dat hij zich niet ‘gewenst en nodig’ voelde. Toch wilde hij zich niet terugtrekken. ,,Het is niet aan mij om te bepalen of ik in het spel ben of niet’’, sprak Segers. ,,Dat is aan VVD en D66. Zij moeten die knoop doorhakken.’’

Hoewel de ChristenUnie nog altijd de voorkeurspartner is van VVD en CDA, lijkt achter de schermen te worden aangestuurd op een eerste onderhandelingsronde met PvdA en GroenLinks. ,,Er is beweging’’, zegt een Haagse bron. Die beweging bestaat eruit dat PvdA en GroenLinks bereid zouden zijn om tijdens de formatie één blok te vormen.

Dat wil zeggen: tijdens de formatie zouden PvdA-leider Lilianne Ploumen en GroenLinks-voorman Jesse Klaver willen optrekken als één onderhandelingsteam. Zij nemen dan geen secondanten mee naar de onderhandelingstafel, iets wat VVD, D66 en CDA wél mogen doen. Op die manier weten Rutte en Hoekstra zich ervan verzekerd dat het linkse duo met één mond spreekt.

Lilianne Ploumen (PvdA) en Jesse Klaver (GroenLinks) na afloop van een gesprek met informateur Hamer. © ANP

Haagse bronnen laten weten dat de linkse partijen ook bereid zouden zijn om andere concessies te doen. Een fusie van PvdA en GroenLinks is niet aan de orde, maar de Kamerfracties kunnen mogelijk wel toezeggen om samen op te trekken door bijvoorbeeld hetzelfde te stemmen. ,,Daarover zijn nog geen besluiten genomen’’, aldus een ingewijde. Bij VVD en CDA klinkt dat enkel een afgeslankt onderhandelingsteam niet genoeg zou zijn om Rutte en Hoekstra over de streep te trekken.

Minder zetels

Getalsmatig zou de keuze voor een afgeslankt onderhandelingsteam en mogelijk extra concessies niet gek zijn: PvdA (9 zetels) en GroenLinks (8 zetels) hebben een stuk minder Kamerleden dan VVD (34 zetels), D66 (24 zetels) en CDA (14 zetels). Bovendien wordt binnen PvdA en GroenLinks al veel langer gesproken over innige samenwerking.

Of de formule voldoende is om VVD en CDA over de streep te trekken, moet nog blijken. CDA-leider Hoekstra zei dinsdag wel: ,,Er wordt van iedereen redelijkheid gevraagd in een formatie die al langere tijd duurt.’’

D66 wil in deze fase niet verder met de ChristenUnie, zo liet D66-leider Kaag in onderstaande video weten:

Wat vind jij?
Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.