Kamer morrend akkoord met aandelenkoop Air France-KLM

Twijfels, zorgen en een vleugje cynisme: in het debat over de voorgenomen aandelenkoop moeten Kamerleden maandag duidelijk stoom afblazen. Ze voelen zich voor het blok gezet, nu het kabinet om toestemming vraagt een nieuwe zak geld naar Parijs te schuiven om ‘onze’ belangen in KLM veilig te stellen.

Want hoeveel zeggenschap heeft Nederland überhaupt bij het luchtvaartconcern als dat nu ál de roep om geen bonussen uit te delen aan ceo Ben Smith domweg negeert? En wat nou als de Nederlandse euro’s straks worden gebruikt om Franse schulden af te lossen: hoezo wordt KLM daar beter van?

Het zijn vragen waar minister Sigrid Kaag van Financiën niet meteen een bevredigend antwoord op heeft. In gesprekken met Smith heeft ze hem meermaals laten weten dat ze de bonus ‘ongepast’ vindt. En dat leverde haar ‘geen glimlach’ op. Maar, zegt ze ook: ,,Nederland staat hierin alleen.” Andere aandeelhouders, zoals de Franse staat, kijken anders tegen bonussen aan dan ‘wij’. En dus kan Nederland tegenstemmen bij de aandeelhoudersvergadering, maar haalt dat ‘nee’ niks uit.

En tóch wil het kabinet aandelen bijkopen om het belang in Air France-KLM niet te laten verwateren. Daarmee houdt Nederland 9,3 procent van de aandelen en blijft het de tweede grootaandeelhouder, na Frankrijk.

Volgens Kaag was de afweging ‘niet eenvoudig’, maar het alternatief - niks doen en genoegen nemen met een verwaterd belang van slechts 2 procent - was ook niet aanlokkelijk. Ze spreekt van een ‘duivels dilemma’: ,,Je kunt beter aan tafel zitten, dan genegeerd worden”, zegt ze.

Volgens Kaag is de zeggenschap die Nederland op KLM via het moederbedrijf kan uitoefenen ‘niet precies met een schaartje te knippen’. Maar nu is het wel zo dat Nederland ‘eerder informatie’ krijgt en ook ‘informeel invloed kan uitoefenen’. Kaag ,,De positie die we nu hebben, willen we houden.”

Maar garanties zijn er dus niet. En dat gegeven zorgt voor buikpijn bij regeringspartij ChristenUnie. ,,Dat we een kat in de zak hebben gekocht betekent niet dat we nog maar een zak bij moeten kopen”, sneert Kamerlid Pieter Grinwis. Hij verwijst daarmee naar de verdampte waarde van het Nederlandse belang. De aandelen die destijds voor 744 miljoen euro werden gekocht zijn nog amper 200 miljoen euro waard. Met nog eens 220 miljoen erbij komt de teller op bijna 1 miljard euro.

De ChristenUnie twijfelt hevig over steun aan de koop, net als SGP, SP en PvdA. Dinsdag maken zij pas de balans op. Maar veel zorgen hoeft Kaag zich niet te maken, zo blijkt. Door steun van VVD, D66, CDA, PVV en JA21 gloort een grote meerderheid, zowel in Tweede als Eerste Kamer. ,,Het voelt heel ongemakkelijk, maar we snappen de keuze”, stelt CDA-Kamerlid Inge van Dijk.

Minder zuinig is JA21-Kamerlid Derk-Jan Eppink. Volgens hem is het ‘essentieel’ dat Nederland een ‘voet tussen de deur’ houdt. ,,Wat zou het signaal zijn als Nederland zou zeggen: we doen niks meer? Dan bedreig je honderdduizenden banen. Wij verdedigen Schiphol en KLM.”

Dat vaker gebruikte argument schiet Kamerleden van GroenLinks en Partij voor de Dieren in het verkeerde keelgat. Zij vrezen voor een ‘bodemloze put’ en vinden het onbestaanbaar dat er aandelen worden gekocht zonder dat de regering voorwaarden kan stellen aan bijvoorbeeld verduurzaming van de vliegtuigen. 

Kamerlid Tom van der Lee (GroenLinks) zal zijn hand dinsdag bij de stemmingen niet opsteken. ,,Mij is niet duidelijk wat we nu voor 220 miljoen euro kopen", stelt hij. ,,Wij gaan dit niet doen. Als je niet luistert, moet je het laten voelen, anders verandert er niks.”

Bekijk hier al onze video’s over de politiek: