Landelijke partijen doen bijna overal mee

VVD, CDA, D66, GroenLinks, SP en PvdA laten weten dat de meeste van hun lokale afdelingen meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart. CDA, VVD en PvdA verwachten in meer dan 300 gemeenten mee te doen, D66 wil in 270 gemeenten meedoen, GroenLinks in 230 gemeenten en de SP in 121 gemeenten. De PVV doet in 30 gemeenten mee, zo werd vorige week al bekend.

De cijfers zijn opvallend, aangezien lokale afdelingen van partijen de laatste maanden aangaven grote moeite te hebben om kandidaat-raadsleden te vinden. Er zou weinig interesse zijn de lokale politiek in te gaan. Er werd betwijfeld of de vergoeding voor raadsleden wel hoog genoeg was.

Nu blijkt dat de grote partijen er toch in slagen voldoende kandidaten op de been te brengen. D66 en GroenLinks doen zelfs in meer gemeenten mee dan vier jaar geleden. ,,We zijn sinds 2014 stevig doorgegroeid'', zegt woordvoerder Adriaan Andringa van het landelijk partijbureau van D66. ,,Dat betekent dat we in meer plaatsen leden en afdelingen hebben. Door herindelingen zijn er nu in totaal minder gemeenten, maar wij doen relatief op méér plekken mee. Er zullen zo'n tien gemeenten zijn waar in 2014 niet op D66 kon worden gestemd en nu wel."

GroenLinks profiteert van het Jesse Klavereffect. ,,Veel vrijwilligers willen zich op een vastere manier inzetten voor de partij, bijvoorbeeld in een bestuur of op een lijst", zegt Johan Kinnegin van GroenLinks. ,,Op die manier neemt de omvang van lijsten toe."

Politieke partijen hebben nog tot 5 februari de tijd om hun definitieve kandidatenlijsten in te leveren. ,,Wij doen vrijwel overal mee", weet woordvoerder Nelleke Weltevrede van het partijbureau van het CDA nu al. ,,Dat is een hele prestatie. We hebben er hard voor gewerkt."

VVD en PvdA doen op een paar plekken niet meer mee. Zoals in Hardinxveld-Giessendam. ,,Over de hele linie zie je dat het toch wel moeilijk blijkt mensen te vinden die een aanzienlijk aantal uren willen steken in de lokale democratie", zegt Geert van der Varst van de PvdA. ,,Rond de vluchtelingencrisis zijn er in sommige gemeenten raadsleden bedreigd. Ik weet van volksvertegenwoordigers die zeiden: nu ben ik er klaar mee."

Hoogleraar Gerrit Voerman van de Rijksuniversiteit Groningen is verrast over het grote aantal gemeenten waar de partijen zeggen mee te doen. Hij vindt het nog te vroeg om conclusies te trekken. ,,De kans bestaat dat sommige afdelingen wel willen maar het niet redden, doordat ze de komende weken tóch niet voldoende kandidaten kunnen leveren. Daardoor kunnen de cijfers lager uitpakken."

Wel ziet Voerman dat de landelijke partijen alles uit de kast hebben getrokken om genoeg kandidaat-raadsleden te werven. Dat gebeurde ook al bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen, in 2014. ,,Toen bleek dat partijen vaker buiten de eigen partij op zoek gingen naar kandidaten, om mensen lid te maken en vervolgens te kandideren. Denk aan ondernemers en andere actieve personen binnen een gemeente. Mogelijk is dat nu weer gebeurd."

Premier Rutte zei afgelopen vrijdag dat 'het actieve kader binnen partijen eerder afneemt dan groeit'. Dat geldt in elk geval voor de VVD. ,,Ons ledental is afgenomen", aldus Rutte. ,,Wij zijn heel actief om ervoor te zorgen dat dit weer gaat groeien. Op dit moment is het zo dat wij in staat zijn om in de meeste gemeenten weer mee te doen."