Nederlaag op nederlaag: ‘B-merk’ CDA is al langer in verval

Stiekem had het CDA misschien wel hét verkiezingsthema te pakken. Met een zoektocht naar de motieven achter de ‘omgekeerde vlaggen’ kwam het deze campagne met voorstellen om de kloof tussen stad en platteland te dichten. Maar BBB kaapte uiteindelijk de stemmen weg.

Wie de cijfers van Ipsos bij de hand neemt ziet: de CDA-kiezer keerde de partij de rug toe. Het CDA verloor 25 procent van de stemmen omdat mensen niet gingen stemmen, 20 procent ging naar BBB, andere partijen als de PvdA (4 procent), JA21, VVD en PVV (ieder 2 procent) kaapten nog wat stemmen weg.

Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij, en abonneer je via Spotify of Apple:

De mare is bovendien dat het CDA de oudste achterban heeft (met PvdA en 50Plus) en daarom ook veel kiezers aan het kerkhof ‘verliest’, zoals dat heet. Maar politicoloog Tom van der Meer spreekt dat tegen. ,,Het is wel waar, maar het is niet de grote verklaring voor deze nederlaag.” Ja, de vaste kern CDA-stemmers slinkt wel. En die gaat zelfs harder dan de ontkerkelijking. ,,De vanzelfsprekendheid om op CDA te stemmen is wel weg.” En uit het Nationaal Kiezersonderzoek 2021 bleek dat ‘klassieke’ verzuilingspartijen CDA en PvdA bovendien ‘moeite’ hebben ‘om jongeren aan zich te binden’.

Want waar staat het CDA voor? Het CDA voerde bij vorige verkiezingen bijvoorbeeld campagne op veiligheid of economie, terwijl de VVD daar al ‘eigenaar’ van was. ,,De kiezer wist: daarvoor moet ik bij die partij zijn”, aldus Van der Meer. ,,Dan ga je niet naar het B-merk.” Zelfde bijvoorbeeld op asiel, dan moet je bij PVV zijn. ,,En nu was BBB helder op stikstof en is het wantrouwen naar de zittende macht groter dan vier jaar geleden. Dan blijf je dus niet bij het CDA.”

Lees verder onder de video

Met Pieter Omtzigt had de partij rond het thema vertrouwen in de overheid nog een troef in handen, maar die is ook verdwenen. Terwijl volgens Ipsos de voornaamste drijfveer voor kiezers om te gaan stemmen bij de Statenverkiezing ‘de onbekwaamheid van de bestuurders’ was. Daarna kwamen het stikstofbeleid, het klimaatbeleid, de gezondheidszorg en immigratie. Geen van de thema’s waarop CDA goede sier maakte dus.

Is er hoop? Misschien wel. CDA is volgens Van der Meer nog steeds ‘eigenaar’ van het thema ‘normen en waarden’, volgens kiezersonderzoek van I&O Research nog altijd een belangrijk thema. En als de partij zich blijft inzetten voor versterking van het Nederland buiten de randstad, kan het ook een A-merk worden op dat thema.

Bekijk hier al onze video’s over de politiek: